Biến đổi khí hậu đang có tác động nghiêm trọng đến giá thực phẩm cơ bản trên toàn cầu, đồng thời gây ra những rủi ro rộng lớn hơn đối với xã hội. Một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng thời tiết cực đoan đã làm tăng giá của nhiều loại hàng hóa thiết yếu, từ rau củ ở California đến cà phê ở Brazil. Những điều kiện thời tiết cực đoan vượt qua mọi tiền lệ lịch sử trước năm 2020 đã đẩy giá thực phẩm tăng trong ngắn hạn.
Nghiên cứu đã phân tích 16 ví dụ tại 18 quốc gia, nơi giá cả tăng đột biến trong ngắn hạn do nắng nóng cực đoan, hạn hán hoặc mưa lớn trong giai đoạn 2022-2024. Tại California và Arizona, giá rau củ tăng đến 80% vào tháng 11/2022 so với cùng kỳ năm trước do hai bang này trải qua nắng nóng khắc nghiệt và thiếu nước vào mùa hè. Hàn Quốc cũng chứng kiến giá bắp cải tăng 70% vào tháng 9 năm ngoái sau đợt nắng nóng vào tháng 8.
Ở châu Âu, giá dầu ô-liu đã tăng 50% vào tháng 1/2024 sau đợt hạn hán kéo dài ở Ý và Tây Ban Nha trong các năm 2022 và 2023. Tại Mexico, giá trái cây và rau củ tăng 20% trong cùng tháng do một trong những đợt hạn hán nghiêm trọng nhất thập kỷ. Nhật Bản cũng ghi nhận giá gạo tăng vọt 48% vào tháng 9/2024 sau một đợt nắng nóng kỷ lục. Ngoài ra, giá ca cao toàn cầu tăng đến 280% vào tháng 4 năm đó do nắng nóng tại Ghana và Bờ Biển Ngà.
Thực phẩm lành mạnh thường có giá cao hơn các lựa chọn kém lành mạnh, vì vậy khi giá tăng, các hộ gia đình thu nhập thấp có xu hướng cắt giảm các loại thực phẩm bổ dưỡng như trái cây và rau củ. Điều này dẫn đến rủi ro dây chuyền về xã hội, như suy dinh dưỡng, tiểu đường tuýp 2 và bệnh tim mạch. Hơn nữa, việc giá thực phẩm tăng do thời tiết cực đoan cũng làm trầm trọng thêm lạm phát nói chung, có thể dẫn đến bất ổn chính trị và xã hội.
Các chuyên gia cảnh báo rằng biến đổi khí hậu sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến sản xuất và giá cả thực phẩm trong tương lai. Nếu không có các biện pháp thích ứng và giảm nhẹ hiệu quả, những tác động tiêu cực này sẽ tiếp tục gia tăng, gây ra những thách thức lớn cho an ninh lương thực và sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới.
Để giảm thiểu rủi ro, các quốc gia cần triển khai các chiến lược thích ứng với biến đổi khí hậu, bao gồm đầu tư vào nông nghiệp bền vững, cải thiện hệ thống cảnh báo sớm về thời tiết cực đoan và hỗ trợ các hộ gia đình dễ bị tổn thương. Đồng thời, việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo và giảm phát thải khí nhà kính cũng là những bước đi quan trọng để hạn chế tác động của biến đổi khí hậu đối với giá thực phẩm và xã hội.
Một số liên kết về chủ đề biến đổi khí hậu và an ninh lương thực:
- IPCC – Báo cáo về biến đổi khí hậu và đất đai
- FAO – Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc
- WFP – Chương trình Lương thực Thế giới