Dịch tả lợn châu Phi đang gia tăng trở lại trên toàn quốc, với 636 ổ dịch được ghi nhận tại 30 trên tổng số 34 tỉnh thành. Số liệu thống kê cho thấy hơn 42.300 lợn mắc bệnh và buộc phải tiêu hủy hơn 43.300 con. So với cùng kỳ năm 2024, số lợn mắc bệnh, chết và tiêu hủy đã giảm hơn 34%, tuy nhiên, tỷ lệ lợn mắc bệnh có chủng tái tổ hợp genotype I-II đang gia tăng đáng kể.
Thông tin từ Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết, chủng virus tái tổ hợp genotype I-II xuất hiện lần đầu tiên tại Việt Nam vào năm 2023 và hiện chiếm 45% số ca mắc. Đáng chú ý, Việt Nam đã có ba loại vaccine dịch tả lợn châu Phi do các đơn vị trong nước sản xuất và đã được cấp phép lưu hành, với 7,8 triệu liều đã được cung ứng ra thị trường. Tuy nhiên, chưa có loại vaccine nào có thể bảo hộ hiệu quả với chủng genotype I-II.
Kết quả khảo sát lưu hành virus cho thấy việc tiêm các loại vaccine do Việt Nam sản xuất đối với chủng tái tổ hợp genotype I-II có miễn dịch rất thấp và lợn chết rất nhanh. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc kiểm soát và phòng chống dịch bệnh.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, Bộ đã đặt mục tiêu làm việc với các nhà khoa học để “cắt gen” chủng của genotype I-II nhằm nghiên cứu vaccine phù hợp. Ông cũng đánh giá rằng nguyên nhân dịch bùng phát trở lại là do tâm lý chủ quan sau đỉnh dịch 2019-2020, cũng như việc kiểm soát dịch bệnh, xử lý ổ dịch, kiểm soát giết mổ chưa được triển khai đồng bộ.
Về lâu dài, Thứ trưởng Tiến cho rằng Việt Nam cần thay đổi hình thức chăn nuôi từ nhỏ lẻ sang quy mô lớn, tập trung, để kiểm soát dịch bệnh và đảm bảo an toàn sinh học. Dịch tả lợn châu Phi có nguồn gốc từ châu Phi, lây lan nhanh, tỷ lệ chết gần như 100% với lợn nhiễm bệnh, và có sức đề kháng cao, khả năng chịu được nhiệt độ thấp.
Nhìn chung, việc bùng phát trở lại của dịch tả lợn châu Phi đòi hỏi sự quan tâm và hành động quyết liệt từ các cấp chính quyền, ngành chức năng và người dân. Việt Nam cần tiếp tục theo dõi tình hình, nâng cao cảnh giác và áp dụng các biện pháp phòng chống dịch bệnh hiệu quả để hạn chế tối đa thiệt hại cho ngành chăn nuôi và đảm bảo an ninh lương thực.
Đề xuất các nhà khoa học tham gia nghiên cứu vaccine có thể là giải pháp then chốt trong thời gian tới. Trong khi đó, người dân và các cơ sở chăn nuôi cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định và hướng dẫn về phòng chống dịch bệnh, cũng như sử dụng vaccine một cách hiệu quả để bảo vệ đàn lợn và duy trì sản xuất chăn nuôi ổn định.