Iran vừa lên tiếng chỉ trích châu Âu vì đã không thực hiện đúng cam kết trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Phát biểu của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran, Esmaeil Baqaei, được đưa ra trước thềm cuộc đàm phán mới với các nước châu Âu tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Thỏa thuận hạt nhân được ký kết vào năm 2015 giữa Iran và các nước thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, cùng với Đức. Theo thỏa thuận này, Tehran sẽ đặt ra các giới hạn đối với chương trình hạt nhân của mình để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với quốc gia Trung Đông này.
Tuy nhiên, thỏa thuận này đã sụp đổ vào năm 2018 khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt đối với Iran. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran cho rằng các bên châu Âu đã sai lầm và tắc trách trong việc thực thi thỏa thuận hạt nhân. Phát biểu này được đưa ra ngay trước cuộc họp giữa các quan chức Iran và đại diện của Anh, Pháp, Đức nhằm bàn thảo tương lai của thỏa thuận hạt nhân.
Ba cường quốc châu Âu đã đe dọa kích hoạt cơ chế ‘snapback’ của Liên hợp quốc – một quy trình có thể khôi phục lệnh trừng phạt quốc tế đối với Tehran. Lý do họ đưa ra là Iran đã vi phạm cam kết hạt nhân của mình. Theo Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế, Iran hiện là quốc gia duy nhất không sở hữu vũ khí hạt nhân nhưng lại làm giàu uranium tới mức 60%, cao hơn rất nhiều so với giới hạn 3,67% do thỏa thuận năm 2015 quy định.
Ông Baqaei khẳng định việc ba nước châu Âu kích hoạt cơ chế tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc là ‘vô nghĩa, không thể biện minh và vô đạo đức’. Ông lập luận rằng Iran chỉ bắt đầu giảm bớt việc tuân thủ cam kết sau khi các nước phương Tây không tuân thủ thỏa thuận. Về quan hệ với Mỹ, ông Baqaei tuyên bố Iran không có ý định đối thoại với Washington sau khi vòng đối thoại thứ sáu bị hủy do tình hình an ninh.
Bất chấp cáo buộc từ Mỹ và Israel rằng Iran đang âm thầm phát triển vũ khí hạt nhân, Tehran nhiều lần khẳng định chương trình hạt nhân của nước này hoàn toàn phục vụ mục đích dân sự. Viễn cảnh khôi phục thỏa thuận hạt nhân 2015 hiện đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh này, các bên liên quan đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để phá vỡ bế tắc và đưa thỏa thuận hạt nhân trở lại đúng hướng.
Một số chuyên gia nhận định rằng việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân không chỉ có ý nghĩa quan trọng đối với mối quan hệ giữa Iran và các nước phương Tây mà còn có tác động rộng lớn đến tình hình an ninh ở Trung Đông. Nếu thỏa thuận hạt nhân được khôi phục, nó có thể giúp giảm căng thẳng trong khu vực và tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết các vấn đề khác.
Tuy nhiên, những thách thức vẫn còn tồn tại và các bên liên quan cần phải nỗ lực hơn nữa để đạt được mục tiêu này. Việc nối lại đối thoại và tìm kiếm giải pháp hòa bình là điều cần thiết để đảm bảo an ninh và ổn định cho khu vực và thế giới.
Iran và các nước châu Âu đang chuẩn bị cho cuộc đàm phán mới tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Kết quả của cuộc đàm phán này sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với tương lai của thỏa thuận hạt nhân và quan hệ giữa Iran và các nước phương Tây.