Ngày 22-6, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố quyết định rút Mỹ khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) vào cuối năm 2026. Lý do đằng sau quyết định này là UNESCO được cho là theo đuổi các giá trị không phù hợp với chính sách “nước Mỹ trước tiên” mà ông Trump đang theo đuổi.
Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ rút khỏi UNESCO. Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, quyết định tương tự đã được đưa ra nhưng sau đó bị đảo ngược dưới thời Tổng thống Joe Biden. Lần này, việc rút khỏi UNESCO sẽ có hiệu lực từ ngày 31-12-2026. Phát ngôn viên Nhà Trắng Anna Kelly giải thích rằng ông Trump quyết định rút khỏi UNESCO vì tổ chức này được cho là ủng hộ các giá trị văn hóa và xã hội mang tính chia rẽ, điều này không phù hợp với chính sách mà người dân Mỹ đã lựa chọn.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đưa ra quan điểm rằng việc ở lại UNESCO không phục vụ lợi ích quốc gia. Họ cho rằng cơ quan này đang thúc đẩy chủ nghĩa toàn cầu và chương trình nghị sự mang màu sắc ý thức hệ trái ngược với chính sách đối ngoại ưu tiên nước Mỹ.
Trước quyết định của Tổng thống Trump, Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay bày tỏ sự tiếc nuối sâu sắc nhưng cũng cho biết rằng điều này đã được lường trước và UNESCO đã có sự chuẩn bị. Bà Azoulay nhấn mạnh rằng Mỹ chỉ đóng góp khoảng 8% ngân sách của tổ chức, và UNESCO đã đa dạng hóa nguồn tài trợ.
Về phần mình, tổ chức văn hóa Liên Hợp Quốc cho biết việc Mỹ rút khỏi UNESCO sẽ ảnh hưởng nhất định tới một số chương trình do Washington tài trợ.
Không chỉ dừng lại ở đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã lên tiếng về vấn đề này. Ông viết trên mạng xã hội X rằng: “Chúng tôi kiên định ủng hộ UNESCO, người bảo vệ phổ quát của khoa học, đại dương, giáo dục, văn hóa và di sản thế giới”. Ông Macron cũng nhấn mạnh rằng việc Mỹ rút lui sẽ không làm suy giảm cam kết của Pháp đối với những người đang đấu tranh vì các giá trị này.
UNESCO là một tổ chức chuyên ngành của Liên Hợp Quốc, được thành lập với mục tiêu thúc đẩy hòa bình và an ninh thế giới thông qua hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hóa và truyền thông. Mỹ đã là thành viên của UNESCO kể từ năm 1984.
Giới quan sát cho rằng quyết định rút khỏi UNESCO của Mỹ có thể làm suy yếu vai trò và ảnh hưởng của tổ chức này trên trường quốc tế, đặc biệt trong các lĩnh vực như giáo dục, khoa học và văn hóa.
Thêm vào đó, động thái này cũng được xem là một phần của chiến lược “nước Mỹ trước tiên” của ông Trump, trong đó ưu tiên lợi ích quốc gia và giảm thiểu sự tham gia vào các tổ chức quốc tế.