Luật An toàn thực phẩm đã có hiệu lực từ hơn 15 năm qua và đã đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một khuôn khổ pháp lý để quản lý và kiểm soát chất lượng thực phẩm tại Việt Nam. Tuy nhiên, sau một thời gian dài triển khai, hệ thống quản lý an toàn thực phẩm hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều bất cập cần được giải quyết.
Sự chồng chéo trong phân công và phân cấp giữa các cơ quan quản lý như Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công Thương đã gây ra khó khăn trong việc phối hợp và xử lý vi phạm. Bộ máy tổ chức quản lý an toàn thực phẩm tại địa phương còn thiếu đồng bộ và cồng kềnh, trong khi nguồn lực con người và kinh phí lại hạn chế, dẫn đến công tác thanh tra, kiểm tra chỉ mang tính hình thức.
Một điểm yếu lớn khác là công tác hậu kiểm chưa được chú trọng đúng mức. Doanh nghiệp sau khi tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm gần như không bị kiểm tra thường xuyên, tạo cơ hội cho thực phẩm kém chất lượng và giả mạo giấy tờ len lỏi vào thị trường. Quảng cáo thổi phồng công dụng của sản phẩm thực phẩm chức năng hoặc thực phẩm bổ sung cũng gây hiểu lầm nghiêm trọng cho người tiêu dùng.
Trước những bất cập này, Bộ Y tế đang xây dựng dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) với nhiều điểm mới. Dự thảo đề xuất tăng cường hậu kiểm, minh bạch hóa trách nhiệm trong toàn chuỗi sản xuất – kinh doanh, đồng thời bổ sung các hành vi bị cấm trong quảng cáo thực phẩm trên nền tảng trực tuyến.
Dự thảo cũng đề xuất tăng mức phạt đối với các hành vi vi phạm, lên tới 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức. Mục tiêu của việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm lần này là tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, cải cách thủ tục hành chính, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo an toàn sức khỏe cộng đồng trong bối cảnh thị trường thực phẩm ngày càng phức tạp.
Theo đó, việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm sẽ tập trung vào việc hoàn thiện các quy định về quản lý an toàn thực phẩm, tăng cường vai trò của cơ quan quản lý nhà nước, cũng như nâng cao trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm.
Song song với đó, việc tăng cường hậu kiểm và đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra sẽ giúp ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm về an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, giáo dục về an toàn thực phẩm cũng sẽ được chú trọng để nâng cao nhận thức của người tiêu dùng và các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm.