Cô bé thần đồng bơi lội Trung Quốc, Yu Zidi, đang tạo nên những dấu ấn đáng chú ý tại Giải vô địch thể thao dưới nước thế giới (WCH) 2025 đang diễn ra ở Singapore. Ở tuổi 12, Yu đã thành công lọt vào chung kết nội dung 200m hỗn hợp cá nhân. Không dừng lại ở đó, cô bé còn tiếp tục góp mặt ở hai nội dung thi đấu khác là 200m bơi bướm và 400m hỗn hợp. Thành tích ấn tượng của Yu Zidi không chỉ khiến người hâm mộ thể thao trầm trồ mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về việc liệu áp lực và cường độ tập luyện ở cấp độ cao có ảnh hưởng như thế nào đến tâm lý và sức khỏe thể chất của một vận động viên trẻ như cô.

Liên đoàn Thể thao dưới nước thế giới, hay còn gọi là World Aquatics, đã đưa ra quy định về độ tuổi tối thiểu để các vận động viên có thể tham gia thi đấu tại các giải vô địch thế giới là 14 tuổi. Tuy nhiên, theo quy tắc hiện hành, những vận động viên trẻ hơn vẫn có cơ hội tham gia nếu họ đáp ứng được các tiêu chuẩn thành tích đặt ra. Sự xuất hiện của Yu Zidi tại giải vô địch thế giới 2025 có thể trở thành lý do khiến World Aquatics phải xem xét lại các quy định hiện tại, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và lâu dài cho các tài năng trẻ.

Trước sự tỏa sáng của Yu, nhiều chuyên gia và các vận động viên khác đã lên tiếng bày tỏ mối quan ngại về sức khỏe thể chất cũng như tinh thần của cô khi phải đối mặt với áp lực lớn từ truyền thông, người hâm mộ và các huấn luyện viên. Việc tập luyện và thi đấu ở cấp độ cao ở độ tuổi còn trẻ có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được quản lý và hỗ trợ một cách đúng đắn. Để phát triển tài năng của mình một cách bền vững, Yu cần có lộ trình đào tạo khoa học, cùng với sự hỗ trợ và bảo vệ từ phía Hiệp hội Bơi lội Trung Quốc.

Sự thành công sớm của Yu Zidi tại đấu trường thể thao quốc tế tạo ra tiền đề quan trọng cho việc cân nhắc lại chính sách đào tạo và bảo vệ vận động viên trẻ. World Aquatics và các cơ quan quản lý thể thao cần có các biện pháp kiểm soát và giám sát chặt chẽ hơn, nhằm giúp các vận động viên như Yu phát huy tối đa tiềm năng mà không phải chịu những áp lực không đáng có.

Cũng cần nhấn mạnh rằng, bơi lội là một môn thể thao đòi hỏi sự bền bỉ và nỗ lực cao. Trong hành trình đến thành công của mình, việc duy trì cân bằng giữa tập luyện và nghỉ ngơi, cũng như đảm bảo tâm lý vững vàng là điều vô cùng quan trọng. Với sự đồng hành của các chuyên gia, huấn luyện viên và tổ chức thể thao, hy vọng rằng Yu Zidi sẽ có thể viết tiếp những trang sử mới trong sự nghiệp thể thao của mình, đồng thời trở thành hình mẫu cho các vận động viên trẻ khác.

Trước những vấn đề đang được đặt ra, cộng đồng thể thao đang mong chờ những động thái cụ thể từ World Aquatics cũng như Hiệp hội Bơi lội Trung Quốc trong việc giải quyết các thách thức mà Yu Zidi và các vận động viên trẻ tương lai có thể đối mặt. Quy định về độ tuổi, chính sách hỗ trợ và bảo vệ vận động viên sẽ đóng vai trò then chốt trong việc định hình tương lai của thể thao trẻ, không chỉ trong bơi lội mà còn ở các môn khác.

Đuối nước – nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi tại Việt Nam, đã cướp đi mạng sống của gần 2.000 trẻ em mỗi năm. Mặc dù tỷ lệ này đang giảm, Việt Nam vẫn thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ đuối nước trẻ em cao nhất khu vực Tây Thái Bình Dương. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đuối nước là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi tại Việt Nam.

Năm 2021, toàn cầu ghi nhận khoảng 300.000 ca tử vong do đuối nước, phần lớn là trẻ em và thanh thiếu niên tại các nước thu nhập thấp và trung bình. Tại Việt Nam, số liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy mỗi năm có gần 2.000 trẻ em tử vong do đuối nước, chiếm khoảng 50% số ca tử vong do tai nạn thương tích. Dù tỷ lệ này có xu hướng giảm, nhưng vẫn còn cao so với các nước trong khu vực.

Đáng chú ý, 76,6% ca tử vong xảy ra tại cộng đồng, 22,4% tại gia đình, và chỉ 1% trong khuôn viên trường học. Điều này cho thấy cần phải tăng cường các biện pháp phòng, chống đuối nước tại cộng đồng và gia đình.

Nhân Ngày Thế giới Phòng, chống đuối nước (25-7), Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), WHO và Tổ chức Chiến dịch vì trẻ em không thuốc lá (CTFK) đã phát động chiến dịch truyền thông toàn quốc với chủ đề ‘Cùng hành động để không còn trẻ em bị đuối nước’. Chiến dịch này kêu gọi các cấp chính quyền, phụ huynh và toàn xã hội cùng chung tay phòng, chống tai nạn đuối nước ở trẻ em, thông qua việc tăng cường giáo dục kỹ năng an toàn nước, mở rộng dạy bơi trong trường học và cộng đồng, truyền thông nâng cao nhận thức, đẩy mạnh phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực đầu tư.

Ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, cho biết: ‘Mỗi ca tử vong là một bi kịch có thể phòng tránh. Chúng tôi kêu gọi cha mẹ, nhà trường và cộng đồng cùng hành động, nhất là ở vùng nông thôn, nơi có nhiều ao, hồ, sông, suối’.

Tại Hà Nội, trong ba năm gần đây, mỗi năm vẫn ghi nhận 15-20 ca trẻ em đuối nước, chủ yếu vào dịp hè, tại các khu vực không có rào chắn như ao hồ, sông ngòi, kênh mương.

Theo bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, cần mở rộng quy mô các chương trình can thiệp hiệu quả nhằm giảm thiểu nguy cơ và xây dựng môi trường sống an toàn hơn cho trẻ em. Một trong những mô hình hiệu quả là Chương trình phòng, chống đuối nước tại 12 tỉnh có tỷ lệ tử vong cao, do Cục Bà mẹ và Trẻ em phối hợp cùng CTFK thực hiện, với sự tài trợ của Quỹ từ thiện Bloomberg.

Sau 7 năm triển khai, chương trình đã dạy bơi an toàn cho hơn 52.000 trẻ, trang bị kỹ năng an toàn nước cho hơn 52.200 em và đào tạo hơn 1.000 giảng viên bơi có chứng chỉ.

Nghiên cứu của Trường Đại học Y tế Công cộng cho thấy tại các tỉnh triển khai chương trình, tỷ lệ tử vong do đuối nước giảm trung bình 16%. Điều này cho thấy cần phải tiếp tục nhân rộng các chương trình can thiệp hiệu quả này để giảm thiểu tỷ lệ đuối nước trẻ em tại Việt Nam.