Một cuộc “chảy máu chất xám” đang đe dọa hệ thống nghiên cứu và giáo dục đại học ở Mỹ, khi hàng trăm nhà khoa học và lao động trình độ cao đang cân nhắc rời bỏ quê hương do lo ngại về các chính sách mới. Nhà sử học Brian Sandberg, người đã nộp đơn vào chương trình “tị nạn khoa học” của Đại học Aix-Marseille (Pháp), cùng gần 300 nhà nghiên cứu khác, cho biết rằng toàn bộ hệ thống nghiên cứu và giáo dục đại học ở Mỹ đang bị lung lay.

Một khảo sát gần đây của tạp chí Nature cho thấy hơn 75% trong số 1.600 nhà khoa học Mỹ đang cân nhắc rời đất nước do các chính sách mới. Làn sóng bất an này bắt nguồn từ việc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) sa thải 10.000 nhân viên, trong đó có các nhà khoa học từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) và Viện Ung thư Quốc gia, cùng với việc cắt giảm ngân sách nghiên cứu.

Các nhà khoa học Mỹ đang tìm kiếm môi trường làm việc tự do và ổn định ở nước ngoài, đặc biệt là ở Pháp. Đại học Aix-Marseille (Pháp) đã nhận được hàng trăm hồ sơ từ các viện nghiên cứu danh tiếng như Johns Hopkins, NASA, và các đại học lớn như Columbia, Yale và Stanford. Chủ tịch Đại học Aix-Marseille, ông Éric Berton, cho biết đây là một khoảnh khắc lịch sử, khi các nhà khoa học Mỹ tìm đến Pháp để có không gian tự do nghiên cứu.

Nhiều ứng viên Mỹ yêu cầu giấu tên vì lo ngại bị trả đũa. Các nhà khoa học mô tả một môi trường làm việc đầy bất ổn, khi chính phủ cắt tài trợ và kiểm duyệt nội dung. Một số nhà khoa học khác cũng chia sẻ về khó khăn khi phải từ bỏ sự nghiệp và gia đình để tìm kiếm cơ hội mới.

James, một nhà nghiên cứu khí hậu, cùng vợ đều có tên trong danh sách rút gọn. Ông đối mặt với nguy cơ phải từ bỏ sự nghiệp hàng chục năm ở Mỹ. “Tôi biết ơn vì có cơ hội này, nhưng cũng rất buồn vì tôi lại cần đến nó”, ông chia sẻ.

Đối với những nhà khoa học như Brian Sandberg, việc rời bỏ Mỹ không chỉ là một quyết định khó khăn mà còn là một sự kiện lịch sử. “Toàn bộ hệ thống nghiên cứu và giáo dục đại học ở Mỹ đang bị lung lay”, ông cho biết. “Chúng tôi hy vọng rằng sẽ có thể tìm thấy một môi trường làm việc tự do và ổn định ở Pháp, nơi chúng tôi có thể tiếp tục nghiên cứu và phát triển.”

Đại học Aix-Marseille (Pháp) đang cung cấp chương trình “tị nạn khoa học” cho các nhà khoa học Mỹ, cho phép họ tiếp tục nghiên cứu và phát triển ở một môi trường tự do và ổn định. Chương trình này đã thu hút sự quan tâm của hàng trăm nhà khoa học Mỹ, những người đang tìm kiếm một cơ hội mới để tiếp tục sự nghiệp của mình.

Các nhà khoa học Mỹ đang hy vọng rằng sẽ có thể tìm thấy một tương lai tốt đẹp hơn ở Pháp, nơi họ có thể tiếp tục nghiên cứu và phát triển mà không bị hạn chế bởi các chính sách mới ở Mỹ. Tuy nhiên, việc rời bỏ Mỹ cũng là một quyết định khó khăn, khi họ phải từ bỏ sự nghiệp và gia đình để tìm kiếm cơ hội mới.

Trong năm 2025, nhiều cơ chế và chính sách mới đang được hoàn thiện nhằm tri ân và chăm sóc người có công một cách toàn diện và thiết thực hơn. Điều này thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước trong công tác ‘Đền ơn đáp nghĩa’. Tiếp nối truyền thống ‘Đền ơn đáp nghĩa’, Cục Người có công (Bộ Nội vụ) đang phối hợp với các cơ quan chức năng rà soát và xây dựng Nghị định thay thế Nghị định số 131/2021/NĐ-CP. Nghị định này quy định chi tiết và biện pháp thi hành Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng. Dự kiến trình Chính phủ trong quý IV năm 2025, nghị định mới sẽ kế thừa, sửa đổi, bổ sung từ thực tiễn và phản ánh các nội dung mới phát sinh.

Song song với đó, hồ sơ Nghị định điều chỉnh chế độ trợ cấp hàng tháng đối với thanh niên xung phong đã hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến và thanh niên xung phong cơ sở miền Nam tham gia kháng chiến giai đoạn 1965-1975 cũng đang được hoàn thiện để trình Chính phủ trong quý III năm nay.

Bộ LĐTB&XH (nay là Bộ Nội vụ) đã ban hành Thông tư số 05/2025/TT-BLĐTBXH ngày 28/02/2025, quy định định mức kinh tế kỹ thuật cho dịch vụ giám định ADN, xác định danh tính liệt sĩ còn thiếu thông tin. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi hơn trong xác định danh tính liệt sĩ – một việc làm mang tính nhân văn sâu sắc. Trong 6 tháng đầu năm 2025, Cục Người có công đã tiếp nhận 397 mẫu hài cốt liệt sĩ để giám định ADN. Cục cũng thực hiện thẩm định hồ sơ công nhân liệt sĩ, trình Bộ, trình Thủ tướng Chính phủ cấp mới 196 Bằng Tổ quốc ghi công; cấp lại 1.959 Bằng Tổ quốc ghi công; cấp trích lục 56 hồ sơ liệt sĩ.

Không chỉ dừng ở xây dựng thể chế, việc chăm lo đời sống người có công tiếp tục được ưu tiên. Chủ tịch nước đã ký các Quyết định về việc tặng quà người có công với cách mạng nhân dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025, kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và 80 năm ngày thành lập nước.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1254/QĐ-TTg ngày 24/6/2025 kiện toàn Ban Quản lý Quỹ Đền ơn đáp nghĩa Trung ương và Công điện số 102/CĐ-TTg ngày 30/6/2025 yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương ưu tiên triển khai các nhiệm vụ liên quan đến chính sách người có công.

Bộ Nội vụ cũng ban hành hướng dẫn triển khai các quyết định của Chủ tịch nước về tặng quà, đồng thời đôn đốc thực hiện Quyết định số 21/2024/QĐ-TTg ngày 22/11/2024 về hỗ trợ nhà ở đối với người có công và thân nhân liệt sĩ giai đoạn 2023-2025.

Hướng đến kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, các hoạt động tưởng niệm, tri ân đang diễn ra trên cả nước. Một trong những điểm nhấn là Cuộc gặp mặt người có công, nhân chứng lịch sử cấp Trung ương do Bộ Nội vụ tổ chức tại Hà Nội. Đây là dịp để tri ân sâu sắc tới các đồng chí cán bộ lão thành cách mạng, cán bộ tiền khởi nghĩa, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân nhân, Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến, nhân chứng lịch sử; người có công với cách mạng qua các thời kỳ; đại diện thân nhân liệt sỹ có nhiều đóng góp trong sự nghiệp cách mạng, chiến đấu, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.

Cùng với đó là chuỗi hoạt động thiết thực, đầy xúc động như: Dâng hương tưởng niệm, thắp nến tri ân tại các nghĩa trang liệt sĩ, phát động phong trào thanh niên chăm sóc thương binh, gia đình liệt sĩ, chỉnh trang công trình ghi công liệt sĩ, vận động Quỹ Đền ơn đáp nghĩa Trung ương, tổ chức thăm hỏi, tặng quà tại các địa phương và trung tâm điều dưỡng người có công.

Tri ân không chỉ bằng lời nói, mà bằng hành động, những chính sách, hoạt động ý nghĩa đang góp phần khẳng định đạo lý ‘Uống nước nhớ nguồn’ của dân tộc Việt Nam.

Từ ngày 1/8/2025, hàng loạt chính sách mới về kinh tế – xã hội sẽ có hiệu lực, tác động đến nhiều lĩnh vực của đời sống. Các quy định mới bao gồm giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, xác định trị giá hải quan hàng hóa xuất khẩu, hỗ trợ người làm công tác chuyên trách về chuyển đổi số, điều chỉnh mức đóng bảo hiểm y tế, kết nối và chia sẻ dữ liệu trong giao dịch điện tử của cơ quan Nhà nước, và một số quy định khác.

Cụ thể, Nghị định số 119/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/8/2025, quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn. Theo đó, các cơ sở được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính có trách nhiệm xây dựng và thực hiện các biện pháp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính phù hợp với hạn ngạch được phân bổ. Điều này thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc thực hiện các biện pháp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ môi trường.

Nghị định số 167/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 15/8/2025, quy định về trị giá hải quan của hàng hóa xuất khẩu. Theo đó, trị giá hải quan của hàng hóa xuất khẩu là giá bán của hàng hóa tính đến cửa khẩu xuất, không bao gồm phí bảo hiểm quốc tế và phí vận tải quốc tế. Quy định này giúp thống nhất và làm rõ cách thức xác định trị giá hải quan, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu.

Ngoài ra, Nghị định số 179/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 15/8/2025, quy định về mức hỗ trợ đối với người làm công tác chuyên trách về chuyển đổi số, an toàn thông tin mạng, an ninh mạng. Theo đó, người làm công tác chuyên trách về chuyển đổi số sẽ được hỗ trợ 5 triệu đồng/tháng. Đây là một chính sách nhằm khuyến khích và hỗ trợ đội ngũ làm công tác chuyển đổi số, góp phần đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Bên cạnh đó, Nghị định số 188/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 15/8/2025, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế. Theo đó, mức đóng bảo hiểm y tế sẽ được điều chỉnh, với mức đóng hằng tháng của đối tượng quy định tại các điểm a, c, d và e khoản 1 Điều 12 của Luật Bảo hiểm y tế bằng 4,5% tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Điều này thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với việc đảm bảo an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Cũng từ ngày 15/8/2025, Nghị định số 194/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Giao dịch điện tử về cơ sở dữ liệu quốc gia, kết nối và chia sẻ dữ liệu, dữ liệu mở phục vụ giao dịch điện tử của cơ quan Nhà nước có hiệu lực. Theo đó, dữ liệu trong cơ quan Nhà nước phải được chia sẻ cho cơ quan, tổ chức, cá nhân trong các trường hợp cần thiết. Quy định này nhằm tạo điều kiện cho việc kết nối và chia sẻ dữ liệu, thúc đẩy sự phát triển của giao dịch điện tử và kinh tế số.

Cuối cùng, Nghị định số 196/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 3/8/2025, sửa đổi, bổ sung về chứng nhận lãnh sự, hợp pháp hóa lãnh sự. Theo đó, các giấy tờ được miễn hợp pháp hóa lãnh sự gồm giấy tờ, tài liệu được miễn hợp pháp hóa lãnh sự theo điều ước quốc tế, giấy tờ, tài liệu được chuyển giao trực tiếp hoặc qua đường ngoại giao giữa cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam và cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài. Điều này giúp đơn giản hóa thủ tục và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động đối ngoại và hợp tác quốc tế.

Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đã lên tiếng về kế hoạch áp dụng mức thuế quan tối thiểu đối với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia chưa đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ. Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh về trí tuệ nhân tạo (AI) diễn ra tại Washington vào ngày 23/7, ông Trump cho biết sẽ có một mức thuế quan đơn giản và minh bạch, với mức thuế từ 15% đến 50% đối với hàng hóa nhập khẩu.

Đặc biệt, ông Trump khẳng định sẽ không áp dụng thuế đối ứng dưới mức này trước hạn chót ngày 1/8. Động thái này thể hiện sự thay đổi đáng kể trong cách tiếp cận đối với hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ, đồng thời phản ánh nỗ lực của Washington trong việc gia tăng áp lực lên những quốc gia chưa hoàn tất thương lượng các thỏa thuận thương mại.

Trước đó, vào đầu tháng, ông Trump thông báo rằng hơn 150 quốc gia sẽ nhận được thư thuế quan ‘khoảng 10% hoặc 15%, quyết định cuối cùng vẫn đang được cân nhắc’. Ngoài ra, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cũng tiết lộ rằng những quốc gia có quy mô nhỏ như các nước thuộc khu vực Mỹ Latinh, Caribe và một số quốc gia châu Phi sẽ được áp dụng mức thuế quan 10%.

Tuy nhiên, ông Trump vẫn mở ra cơ hội cho các quốc gia có thể thực hiện các thỏa thuận đặc biệt nhằm giảm thiểu mức thuế quan áp dụng, từ đó khuyến khích các đối tác thương mại tích cực tìm kiếm các giải pháp hợp tác. Điều này cho thấy Mỹ vẫn có thể linh hoạt trong việc đàm phán và tìm kiếm các thỏa thuận thương mại mới.

Về vấn đề này, nhiều chuyên gia nhận định rằng động thái mới của Mỹ có thể sẽ tác động đáng kể đến các quốc gia và doanh nghiệp trên toàn cầu. Việc áp dụng mức thuế quan tối thiểu có thể làm tăng chi phí nhập khẩu và ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các quốc gia và doanh nghiệp đang chờ đợi phản ứng của các bên liên quan và sự tiến triển của các cuộc đàm phán thương mại trong thời gian tới. Trong khi đó, Mỹ vẫn tiếp tục khẳng định cam kết của mình trong việc thúc đẩy thương mại công bằng và giảm thiểu thâm hụt thương mại.

Hiện tại, vẫn chưa rõ mức thuế quan cuối cùng sẽ được áp dụng như thế nào và các quốc gia nào sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp. Tuy nhiên, một điều chắc chắn là động thái mới của Mỹ đã tạo ra một bước ngoặt quan trọng trong chính sách thương mại của nước này.

Để theo dõi thông tin cập nhật về vấn đề này, vui lòng truy cập vào các trang thông tin chính thức của Nhà Trắng hoặc các nguồn tin cậy khác để có thông tin chính xác và đầy đủ.