Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có một động thái táo bạo và chưa từng có trong lịch sử khi đến trụ sở Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và công khai đề nghị Chủ tịch Jay Powell giảm lãi suất. Đây là một diễn biến đáng chú ý và tạo ra nhiều phản ứng trong giới kinh tế và chính trị.

Ông Trump đã đến trụ sở Fed tại Washington và vỗ vai Chủ tịch Powell, nói: “Tôi thực sự muốn ông giảm lãi suất”. Nụ cười gượng gạo của Powell sau lời đề nghị đó cho thấy ông Trump đang công khai thách thức Fed. Việc một tổng thống Mỹ đến tận Fed là chuyện cực kỳ hiếm, và càng chưa từng xảy ra trong bối cảnh căng thẳng như thế này, theo nhận định của ông David Wilcox, cựu quan chức Fed, hiện làm việc tại Viện Peterson.

Ông Trump cũng công khai chỉ trích Chủ tịch Fed về chi phí cải tạo trụ sở của Ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới. Chủ tịch Fed đã lên tiếng bác bỏ con số 3,1 tỷ USD mà ông Trump đưa ra liên quan đến dự án trùng tu tòa nhà Marriner S. Eccles. Cuộc đối đầu này đã đánh dấu rạn nứt công khai lớn nhất giữa một tổng thống Mỹ và lãnh đạo Fed kể từ khi cơ quan này được trao quyền tự chủ khỏi Chính phủ vào năm 1951.

Nhiều quan chức Fed đã bày tỏ lo lắng trước làn sóng tấn công ngày càng gay gắt của ông Trump nhằm vào ngân hàng trung ương này. Họ lo ngại rằng ông Trump có thể lấy lý do dự án sửa chữa vượt dự toán để cách chức Powell. “Rõ ràng đây là một tính toán khá thô thiển nhằm tìm cớ để bãi nhiệm Powell”, ông Wilcox nhận định. “Tôi không tin có dấu hiệu nào cho thấy hành vi sai phạm hay lơ là trách nhiệm ở đây”, ông Daniel Tarullo, giáo sư luật Đại học Harvard, người từng là Phó Chủ tịch Giám sát của Fed, khẳng định.

Dù gần đây dư luận chủ yếu xoáy vào dự án nâng cấp trụ sở, nhưng điều khiến ông Trump bất bình hơn cả lại là việc Chủ tịch Powell kiên quyết giữ lãi suất ở mức cao. Hầu hết chuyên gia kinh tế dòng chính đều châm biếm những lý lẽ của ông Trump. Một số nhà phân tích thậm chí so sánh ông với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan, người nổi tiếng với việc sa thải các lãnh đạo ngân hàng trung ương do bất đồng trong chính sách lãi suất. Tuy nhiên, quan điểm của ông Trump lại vẫn rất được lòng nhóm cử tri trung thành, vốn xưa nay chẳng mấy tin tưởng vào Fed.

“Một khi đã bước vào cuộc chiến dư luận thì quả thực rất khó giành phần thắng”, một cựu lãnh đạo cấp cao của ngân hàng trung ương chia sẻ. Nhiều cựu quan chức Fed cũng nhận định, các đòn công kích không ngớt của ông Trump đang gây tổn thương nặng nề đến tinh thần của đội ngũ nhân viên, những người luôn xem mình là người bảo vệ sứ mệnh mà Quốc hội Mỹ phó thác cho Fed: giữ cho nền kinh tế quốc gia ổn định.

Về phần mình, Chủ tịch Powell khẳng định ông sẽ không rời vị trí trước thời hạn nhiệm kỳ kết thúc vào tháng 05/2026. Sự kiên quyết của ông Powell trong bối cảnh hiện nay cho thấy Fed đang cố gắng giữ vững lập trường và độc lập của mình trước những áp lực từ phía hành pháp.

Hiện tại, vẫn chưa rõ những diễn biến tiếp theo của cuộc đối đầu giữa ông Trump và Fed sẽ ra sao. Tuy nhiên, một điều chắc chắn là sự kiện Tổng thống Mỹ đến trụ sở Fed và công khai đề nghị giảm lãi suất đã tạo ra một tiền lệ mới và làm dấy lên nhiều quan ngại về tương lai của ngân hàng trung ương này.

Khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đã đặt ra một tình huống pháp lý phức tạp và nhạy cảm, với những tác động tiềm tàng lên ngân hàng trung ương, thị trường tài chính và toàn bộ nền kinh tế. Các chuyên gia về pháp lý và chính sách đang theo dõi sát sao diễn biến này, đồng thời đặt ra câu hỏi về quyền hạn của người đứng đầu Nhà trắng và tính độc lập của Fed.

Một trong những vấn đề then chốt xoay quanh vấn đề này là liệu Tổng thống Trump có đủ thẩm quyền để cách chức ông Powell hay không. Câu trả lời được cho là không, trừ khi có “nguyên nhân chính đáng”. Tuy nhiên, việc xác định “nguyên nhân chính đáng” mang tính chủ quan cao và phụ thuộc vào nhiều yếu tố, tạo ra sự không chắc chắn về kết quả.

Trong trường hợp ông Trump quyết định sa thải ông Powell, có khả năng cao là ông Powell sẽ khởi kiện. Vụ việc có thể sẽ được trình lên Tòa án Tối cao. Trước đây, tòa án này đã phán quyết rằng Fed, với tư cách là một thực thể đặc biệt, và các thống đốc của cơ quan này không thể bị thay đổi nhân sự một cách tùy tiện. Điều này cho thấy rằng, ít nhất từ góc độ pháp lý, việc sa thải ông Powell sẽ không đơn giản.

Ngoài ra, ông Powell còn có thể yêu cầu Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) giữ lại ông làm Chủ tịch, qua đó tiếp tục ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ. Điều này có thể diễn ra vì trong lịch sử, Chủ tịch FOMC luôn là Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Fed, nhưng không phải là một yêu cầu bắt buộc. Tính linh hoạt này có thể cho phép ông Powell duy trì vai trò của mình trong quá trình ra quyết định về lãi suất và các vấn đề kinh tế khác.

Tổng thống Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn cắt giảm lãi suất, một điều có thể gây ra những hệ quả kinh tế đáng kể. Mục tiêu của ông là lãi suất thấp hơn nhiều và ông muốn điều đó xảy ra ngay lập tức, bất kể những hệ quả kinh tế có thể phát sinh. Quan điểm này đã gây ra sự không chắc chắn và lo ngại về tính độc lập của Fed cũng như khả năng của cơ quan này trong việc đưa ra quyết định dựa trên các yếu tố kinh tế thuần túy.

Các chuyên gia nhận định rằng nếu ông Trump thực sự sa thải ông Powell, điều đó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho thị trường và nền kinh tế. Việc sa thải ông Powell khó có thể thay đổi cách tiếp cận của FOMC đối với chính sách tiền tệ và có thể còn làm cứng rắn hơn lập trường của họ về lãi suất. Hơn nữa, chi phí về danh tiếng từ việc sa thải ông Powell sẽ khó có thể khắc phục.

Sự can thiệp chính trị vào hoạt động của Fed có thể dẫn đến chính sách tiền tệ yếu kém, tương tự như những gì đã xảy ra vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, với những hậu quả bất lợi cho lạm phát. Do đó, tình huống này đang thu hút sự quan tâm của công chúng và các chuyên gia, những người lo ngại về tác động lâu dài lên sự ổn định và tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ.

Phân tích chính sách và các báo cáo từ các tổ chức tài chính đang theo dõi chặt chẽ diễn biến này, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì tính độc lập của Fed trong bối cảnh chính trị phức tạp. Những tác động tiềm tàng từ việc sa thải Chủ tịch Jerome Powell không chỉ dừng lại ở thị trường tài chính mà còn lan tỏa đến toàn bộ nền kinh tế, yêu cầu sự thận trọng và khôn ngoan từ tất cả các bên liên quan.