Trước những áp lực thuế quan ngày càng gia tăng từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, Liên minh châu Âu (EU) đang tích cực chuẩn bị các biện pháp đối phó nhằm bảo vệ nền kinh tế của mình. Mới đây, sau cuộc điện đàm giữa các nhà đàm phán thương mại châu Âu và Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick, ông Lutnick đã bày tỏ rằng vẫn còn nhiều cơ hội để đạt được một thỏa thuận thương mại giữa hai bên. Tuy nhiên, với việc Tổng thống Trump công bố áp thuế 30% với hàng nhập khẩu của EU từ ngày 1/8, các quan ngại về tác động tiêu cực đến nền kinh tế châu Âu ngày càng tăng.

Mỹ và EU hiện có mối quan hệ thương mại và đầu tư song phương lớn nhất thế giới, với tổng giao dịch xuyên Đại Tây Dương đạt 1.960 tỷ USD vào năm ngoái. Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã nhiều lần chỉ trích EU vì cáo buộc mối quan hệ thương mại không công bằng. Những tuyên bố và hành động gần đây của Mỹ đã làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến thương mại toàn diện giữa hai bên.

Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã đưa ra cảnh báo rằng mức thuế 30% của Mỹ sẽ gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng hơn nữa tới nền kinh tế eurozone. Trong bối cảnh này, các chuyên gia kinh tế khuyến nghị rằng EU cần chuẩn bị các biện pháp đối phó quyết liệt và đồng thời củng cố nội lực để ứng phó với áp lực thuế quan từ Mỹ. Việc tăng cường sức cạnh tranh và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu được coi là những chiến lược quan trọng.

EU đã đề xuất giảm thuế đối với ô tô và đang chuẩn bị các biện pháp đáp trả trị giá 72 tỷ euro đối với hàng hóa Mỹ. Châu Âu cũng đang triển khai gói ngân sách trị giá 2.000 tỷ euro nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh toàn diện, không chỉ về kinh tế. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết rằng những trải nghiệm qua hàng loạt cuộc khủng hoảng gần đây đã trở thành nguồn cảm hứng cho bản kế hoạch ngân sách này.

Để thực hiện gói ngân sách này, EU cần sự đồng thuận của tất cả 27 nước thành viên, và dự kiến sẽ trải qua một quá trình bàn bạc có thể kéo dài và căng thẳng. Chiến lược của EU bao gồm 4 phần chính: đàm phán thiện chí với Mỹ, chuẩn bị các biện pháp đối phó, theo dõi tiến độ đàm phán thuế quan của các nước khác với Mỹ, và gia tăng năng lực cạnh tranh toàn diện. Châu Âu đang tăng cường củng cố nội lực và sẵn sàng đối mặt với các áp lực thuế quan từ Mỹ, với mục tiêu cuối cùng là bảo vệ và phát triển nền kinh tế của mình.

Trong bối cảnh hiện nay, Ngân hàng Trung ương châu Âu và các cơ quan chức năng của EU đang theo dõi sát sao tình hình và phối hợp chặt chẽ với các quốc gia thành viên để tìm ra giải pháp tốt nhất. Đồng thời, Ủy ban châu Âu cũng đang tích cực làm việc để đảm bảo rằng EU có thể đối mặt với những thách thức này một cách hiệu quả.

Đối với tương lai, EU đang tập trung vào việc tăng cường khả năng phục hồi và sức cạnh tranh của mình trước những biến động của thị trường toàn cầu. Tổ chức Thương mại Thế giới cũng đang theo dõi tình hình và sẵn sàng hỗ trợ các quốc gia thành viên trong việc giải quyết các vấn đề thương mại một cách công bằng và hợp lý.

Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru đang phải đối mặt với áp lực từ chức ngày càng tăng sau thất bại của Đảng Dân chủ tự do (LDP) tại cuộc bầu cử Thượng viện ngày 20-7. Theo báo Yomiuri, ông Ishiba đang cân nhắc việc từ chức, tùy thuộc vào kết quả đàm phán thương mại với Mỹ.

Trong cuộc họp với các cộng sự thân cận vào tối 22-7, Thủ tướng Nhật Bản cho biết sẽ trình bày cách chịu trách nhiệm về thất bại trên sau khi đạt được giải pháp cho đàm phán thương mại. Tuy nhiên, kế hoạch này đã bị đẩy nhanh sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đạt thỏa thuận thương mại với Tokyo vào sáng 23-7.

Ông Ishiba sẽ có cuộc họp then chốt với ba cựu thủ tướng có ảnh hưởng lớn trong LDP để thảo luận về nguyên nhân dẫn đến kết quả bầu cử bết bát và yêu cầu hợp tác điều hành chính phủ. Tại cuộc bầu cử Thượng viện, liên minh cầm quyền của Đảng LDP và Komeito chỉ giành 47 ghế, kém mốc 50 ghế cần thiết để duy trì thế đa số tại Thượng viện Nhật Bản.

Thất bại này làm suy yếu vị thế của ông Ishiba và tạo ra rạn nứt sâu sắc trong nội bộ đảng cầm quyền. Cứu cánh duy nhất cho ông Ishiba là phản ứng tích cực của giới chính trị, doanh nghiệp và người dân Nhật Bản với thỏa thuận thương mại Tokyo vừa đạt với Washington.

Theo tuyên bố của ông Trump, Tokyo cam kết đầu tư 550 tỉ USD vào Mỹ để đổi lấy mức giảm thuế quan từ 25% xuống còn 15%. Thỏa thuận cũng bao gồm việc Nhật Bản mở cửa thị trường cho ô tô, nông sản Mỹ và thành lập liên doanh khí tự nhiên hóa lỏng tại Alaska.

Phản ứng tích cực trên thị trường tài chính Nhật Bản đã tạo ra hy vọng cho ông Ishiba, nhưng ông vẫn tỏ ra thận trọng với thỏa thuận mới đạt được. Việc ông Ishiba có thể tiếp tục giữ vị trí Thủ tướng Nhật Bản hay phải từ chức sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có sự ủng hộ của đảng LDP và phản ứng của công chúng Nhật Bản.

Trước đó, báo Yomiuri cho biết ông Ishiba đang cân nhắc việc từ chức do áp lực từ thất bại của Đảng LDP tại cuộc bầu cử Thượng viện. Tuy nhiên, thỏa thuận thương mại với Mỹ đã mang lại một tia hy vọng cho ông Ishiba, và ông sẽ có cuộc họp quan trọng với các cựu thủ tướng LDP để thảo luận về tương lai chính trị của mình.

Chính quyền Mỹ đã quyết định tạm thời ngừng áp dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu công nghệ sang Trung Quốc. Động thái này nhằm tránh làm gián đoạn đàm phán thương mại giữa hai nước và hỗ trợ Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong năm nay.

Theo thông tin từ Financial Times, chính quyền Mỹ đã chỉ thị cho Cục Công nghiệp và An ninh thuộc Bộ Thương mại Mỹ – đơn vị giám sát các biện pháp kiểm soát xuất khẩu – tránh đưa ra các động thái cứng rắn đối với Trung Quốc trong những tháng gần đây. Các quan chức đương nhiệm và cựu quan chức cho biết các cuộc đàm phán kinh tế cấp cao giữa hai nước dự kiến nối lại tại Stockholm vào ngày 28-7, nhằm giải quyết các bất đồng thương mại kéo dài giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Gần đây, Tập đoàn công nghệ Nvidia thông báo sẽ tiếp tục bán bộ xử lý đồ họa H20 cho Trung Quốc, đảo ngược lệnh cấm xuất khẩu mà chính quyền ông Trump áp đặt hồi tháng tư. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết việc nối lại xuất khẩu chip là một phần trong khuôn khổ đàm phán liên quan đến đất hiếm và nam châm giữa hai nước.

Tuy nhiên, động thái này vấp phải sự phản đối từ giới chuyên gia an ninh, những người lo ngại rằng việc nới lỏng kiểm soát có thể làm suy yếu lợi thế kinh tế và quân sự của Mỹ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Việc nối lại xuất khẩu công nghệ sang Trung Quốc được xem là một bước đi chiến lược của chính quyền Mỹ nhằm duy trì sự ổn định trong quan hệ thương mại giữa hai nước.

Trong bối cảnh hiện nay, các thỏa thuận thương mại quốc tế đang trở thành tâm điểm chú ý hơn bao giờ hết. Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục đe dọa các quốc gia bằng việc áp thuế quan cao hơn cho đến khi họ đồng ý ký kết các thỏa thuận mới với Mỹ. Tuy nhiên, quá trình đàm phán các thỏa thuận thương mại giữa các quốc gia diễn ra như thế nào và liệu những hành động mạnh mẽ của ông Trump có làm thay đổi cách thức tiến hành các cuộc đàm phán hay không?

Jason Langrish, một nhà đàm phán thương mại kỳ cựu của Canada, cho biết rằng những lời đe dọa áp thuế của ông Trump đã làm xấu đi bầu không khí trong phòng đàm phán. Ông giải thích rằng gần đây, trong thời kỳ chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa bản địa đang gia tăng, các thỏa thuận thương mại đã trở nên mang tính phòng thủ và buộc tội nhiều hơn. Ông Langrish, người đã giúp Canada ký kết các thỏa thuận thương mại với EU và Ấn Độ, cho biết rằng điều này trái ngược với cách thức các thỏa thuận như vậy được đạt được trước đây. Theo truyền thống, các cuộc đàm phán thương mại thường mang tính tích cực vì bạn đang nâng cấp một thỏa thuận vốn đã có hiệu quả giữa hai quốc gia.

Một cựu đàm phán viên thương mại khác, Karl Falkenberg, người đã nhiều năm làm đại diện cho EU trong các cuộc đàm phán, nói rằng ông Trump ‘không chấp nhận luật chơi’. Ông không có ý khen ngợi, nhưng ông Trump chắc chắn sẽ coi đó là một lời khen.

Về quá trình đàm phán thương mại, ông Langrish cho biết rằng quá trình này thường bắt đầu với việc mỗi bên chỉ định một trưởng đoàn đàm phán. Các nhóm được bố trí cho mỗi bàn đàm phán, có thể bao gồm các vấn đề như thuế quan, quy định, và mua sắm chính phủ. Mỗi bàn đàm phán sẽ có một thành viên phụ trách riêng. Ông Langrish nói rằng sau đó, ‘cuộc đua bắt đầu’, lưu ý rằng các thỏa thuận thường mất nhiều năm để hoàn tất. Đối với ông Falkenberg, một ngày làm việc điển hình trong các cuộc đàm phán gồm một phiên vào buổi sáng và một phiên vào buổi chiều, nhưng ông cho biết đã từng ‘rời văn phòng lúc 5 giờ sáng’.

Wendy Cutler, một cựu nhà đàm phán thương mại của Mỹ, cho biết rằng yếu tố quan trọng nhất trong đàm phán là sự tin tưởng. Bà nói rằng bạn sẽ không bao giờ có được 100% sự tin tưởng, bởi vì mỗi bên đều có các mục tiêu quốc gia riêng. Nhưng nếu bạn cảm thấy có thể chia sẻ không chính thức các đề xuất với phía bên kia, và điều đó sẽ không bị rò rỉ ra báo chí hay lan truyền đến các bên liên quan, thì sẽ dễ dàng hơn để đi đến một kết thúc thành công.

Tuy nhiên, trong khi các yếu tố nội bộ trong phòng đàm phán có vai trò quan trọng, thì những gì đang diễn ra bên ngoài thế giới mới chính là thứ có thể quyết định sự thành – bại của một thỏa thuận. Ông Langrish chỉ ra rằng có những người phản đối một thỏa thuận được ký kết, chẳng hạn như một lĩnh vực kinh tế có thể bị ảnh hưởng tiêu cực, hoặc phe đối lập chính trị trong nước. Bà Cutler nói thêm rằng điều khiến các nhóm đàm phán của Mỹ gặp khó khăn chính là việc ông Trump muốn họ ký kết các thỏa thuận mới với hầu hết các quốc gia trong một khoảng thời gian rất ngắn.

Lời khuyên của bà Cutler dành cho Tổng thống Donald Trump và những người thân cận ông là hãy ngưng sử dụng mạng xã hội, vì việc quá công khai một cuộc đàm phán có thể gây ảnh hưởng đến tiến trình. Trong khi đó, khi thuế quan của Mỹ dường như liên tục tăng giảm một cách khó hiểu, giới luật sư thương mại trên toàn thế giới đang rất được săn đón.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent vừa lên tiếng khẳng định rằng chính quyền Mỹ sẽ đặt chất lượng lên hàng đầu trong các cuộc đàm phán thương mại, thay vì chỉ tập trung vào việc ký kết thỏa thuận trước ngày 1-8, thời điểm mà thuế đối ứng dự kiến có hiệu lực.

Phát biểu trên kênh CNBC vào ngày 21-7, ông Bessent nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ không vội vàng chỉ để đạt được một thỏa thuận, mà sẽ tập trung vào việc đảm bảo chất lượng và lợi ích của thỏa thuận. Khi được hỏi về khả năng gia hạn thời hạn áp thuế đối ứng, ông Bessent cho biết quyết định cuối cùng sẽ thuộc về Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Ông cũng cảnh báo rằng nếu các nước không đạt được thỏa thuận trước ngày 1-8 và Mỹ áp thuế, mức thuế cao hơn sẽ khiến các nước chịu thêm áp lực và phải nhượng bộ nhiều hơn. Bộ trưởng Bessent cũng tiết lộ rằng đàm phán thương mại với Trung Quốc sẽ sớm được nối lại, với các chủ đề thảo luận có thể bao gồm việc Bắc Kinh tiếp tục mua dầu từ Iran và Nga, cũng như tình trạng dư thừa công suất trong ngành thép và các lĩnh vực công nghiệp khác.

Liên quan đến quan hệ thương mại với châu Âu, ông Bessent cho biết sẽ khuyến khích châu Âu cùng Mỹ xem xét áp dụng biện pháp thuế thứ cấp với Nga nếu cần. Trước đó, Tổng thống Trump đã tuyên bố áp thuế đối ứng hàng loạt lên hầu hết đối tác thương mại chính của Mỹ.

Tiến trình đàm phán với nhiều nước như Ấn Độ, Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU) hiện vẫn chưa cho thấy kết quả rõ ràng. EU tuyên bố đang xem xét áp dụng đòn trả đũa nếu Mỹ áp thuế, trong đó có khả năng hạn chế doanh nghiệp Mỹ tham gia các gói thầu công hoặc cung cấp dịch vụ tại châu Âu.

Trong khi đó, các nhà đàm phán Ấn Độ đã rời Washington và trở về New Delhi sau gần một tuần đàm phán mà không đạt đột phá. Giới chức Ấn Độ thừa nhận triển vọng đạt được một thỏa thuận tạm thời trước ngày 1-8 hiện khá mờ nhạt.

Đặc phái viên thương mại Nhật Ryosei Akazawa đã đến Washington hôm 21-7, trong khi tân Bộ trưởng Tài chính Hàn Quốc Koo Yu-cheol sẽ đến Mỹ và tham dự đàm phán thương mại theo khuôn khổ ‘2+2’ với Bộ trưởng Bessent và Đặc phái viên thương mại Mỹ Jamieson Greer vào cuối tuần này.