Trước thềm Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP30) diễn ra vào tháng 11 tại Belém, Brazil, các chuyên gia và lãnh đạo nước này đang lên tiếng kêu gọi đưa kinh tế tuần hoàn trở thành ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự. Giải pháp này được xem là chìa khóa quan trọng để giảm thiểu phát thải khí nhà kính, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và phục hồi các hệ sinh thái đang bị suy thoái nghiêm trọng trên toàn cầu.

Hiện nay, thế giới vẫn đang vận hành theo mô hình kinh tế tuyến tính truyền thống, bao gồm các bước khai thác, sử dụng và vứt bỏ. Tuy nhiên, mô hình này đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho môi trường. Theo báo cáo ‘Circularity Gap 2025’, chỉ có 6,9% vật liệu trong nền kinh tế toàn cầu được tái chế, giảm so với mức 9,1% vào năm 2015. Việc khai thác và chế biến nguyên liệu thô cũng chiếm tới 55% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu và là nguyên nhân chính gây ra mất đa dạng sinh học.

Trong bối cảnh đó, kinh tế tuần hoàn đề xuất một cách tiếp cận khác biệt, tập trung vào thiết kế thông minh, tận dụng công nghệ số và chuyển đổi từ sở hữu sản phẩm sang sử dụng dịch vụ. Mục tiêu của mô hình này là giữ giá trị của tài nguyên trong nền kinh tế càng lâu càng tốt, giảm thiểu lãng phí và giảm áp lực lên môi trường. Để chuyển đổi hiệu quả, cần kết hợp giữa chính sách thông minh và hợp tác toàn cầu.

Tại Diễn đàn Kinh tế Tuần hoàn Thế giới gần đây ở São Paulo, các chuyên gia đã kêu gọi hành động khẩn cấp. Đại sứ Brazil và Chủ tịch COP30, ông Andre Correa do Lago, khẳng định kinh tế tuần hoàn là công cụ then chốt để chống biến đổi khí hậu nhanh nhất có thể. Tuy nhiên, hiện chỉ có khoảng 27% quốc gia lồng ghép các hành động về kinh tế tuần hoàn vào kế hoạch đóng góp quốc gia của mình.

Brazil, với vai trò là quốc gia đăng cai COP30, có cơ hội để dẫn đầu trong lĩnh vực này. Brazil đã có chiến lược kinh tế tuần hoàn quốc gia và cần tích hợp mạnh mẽ kế hoạch đó vào mục tiêu giảm phát thải đến năm 2035. Để củng cố vai trò tiên phong, Brazil có thể học hỏi từ Phần Lan bằng cách bổ nhiệm một đại sứ chuyên trách về kinh tế tuần hoàn. Tổ chức một ngày hội thảo chuyên đề và một bàn tròn cấp cao về kinh tế tuần hoàn tại COP30 sẽ giúp nâng cao tầm quan trọng của lĩnh vực này trên trường quốc tế.

Chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp giải quyết vấn đề môi trường mà còn mở ra cơ hội để định hình lại vai trò của các nước đang phát triển như Brazil. Việc này không chỉ đem lại lợi ích về môi trường mà còn góp phần vào tăng trưởng kinh tế bền vững và đảm bảo một tương lai tốt đẹp hơn cho các thế hệ tương lai.

Từ ngày 1/8/2025, hàng loạt chính sách mới về kinh tế – xã hội sẽ có hiệu lực, tác động đến nhiều lĩnh vực của đời sống. Các quy định mới bao gồm giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, xác định trị giá hải quan hàng hóa xuất khẩu, hỗ trợ người làm công tác chuyên trách về chuyển đổi số, điều chỉnh mức đóng bảo hiểm y tế, kết nối và chia sẻ dữ liệu trong giao dịch điện tử của cơ quan Nhà nước, và một số quy định khác.

Cụ thể, Nghị định số 119/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/8/2025, quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn. Theo đó, các cơ sở được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính có trách nhiệm xây dựng và thực hiện các biện pháp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính phù hợp với hạn ngạch được phân bổ. Điều này thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc thực hiện các biện pháp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ môi trường.

Nghị định số 167/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 15/8/2025, quy định về trị giá hải quan của hàng hóa xuất khẩu. Theo đó, trị giá hải quan của hàng hóa xuất khẩu là giá bán của hàng hóa tính đến cửa khẩu xuất, không bao gồm phí bảo hiểm quốc tế và phí vận tải quốc tế. Quy định này giúp thống nhất và làm rõ cách thức xác định trị giá hải quan, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu.

Ngoài ra, Nghị định số 179/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 15/8/2025, quy định về mức hỗ trợ đối với người làm công tác chuyên trách về chuyển đổi số, an toàn thông tin mạng, an ninh mạng. Theo đó, người làm công tác chuyên trách về chuyển đổi số sẽ được hỗ trợ 5 triệu đồng/tháng. Đây là một chính sách nhằm khuyến khích và hỗ trợ đội ngũ làm công tác chuyển đổi số, góp phần đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Bên cạnh đó, Nghị định số 188/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 15/8/2025, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế. Theo đó, mức đóng bảo hiểm y tế sẽ được điều chỉnh, với mức đóng hằng tháng của đối tượng quy định tại các điểm a, c, d và e khoản 1 Điều 12 của Luật Bảo hiểm y tế bằng 4,5% tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Điều này thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với việc đảm bảo an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Cũng từ ngày 15/8/2025, Nghị định số 194/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Giao dịch điện tử về cơ sở dữ liệu quốc gia, kết nối và chia sẻ dữ liệu, dữ liệu mở phục vụ giao dịch điện tử của cơ quan Nhà nước có hiệu lực. Theo đó, dữ liệu trong cơ quan Nhà nước phải được chia sẻ cho cơ quan, tổ chức, cá nhân trong các trường hợp cần thiết. Quy định này nhằm tạo điều kiện cho việc kết nối và chia sẻ dữ liệu, thúc đẩy sự phát triển của giao dịch điện tử và kinh tế số.

Cuối cùng, Nghị định số 196/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 3/8/2025, sửa đổi, bổ sung về chứng nhận lãnh sự, hợp pháp hóa lãnh sự. Theo đó, các giấy tờ được miễn hợp pháp hóa lãnh sự gồm giấy tờ, tài liệu được miễn hợp pháp hóa lãnh sự theo điều ước quốc tế, giấy tờ, tài liệu được chuyển giao trực tiếp hoặc qua đường ngoại giao giữa cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam và cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài. Điều này giúp đơn giản hóa thủ tục và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động đối ngoại và hợp tác quốc tế.

Ngày gần đây, Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 đã tổ chức lễ vinh danh ba mô hình tiêu biểu trong giảm phát thải khí nhà kính, hướng đến mục tiêu trung hòa carbon của Chính phủ. Ba đơn vị được vinh danh gồm: mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp của Kỹ sư Hồ Quang Cua và cộng sự, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng với nỗ lực phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên, và Tập đoàn TH với chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS2060.

Mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp được khởi xướng bởi Kỹ sư Hồ Quang Cua, Anh hùng Lao động, với mục tiêu nâng cao thu nhập cho nông dân và bảo vệ môi trường. Mô hình này đã được cải tiến quy trình canh tác lúa ST25 kết hợp nuôi tôm trên hàng trăm nghìn ha đồng bằng sông Cửu Long. Ưu thế của mô hình là tận dụng hệ sinh thái đầm phá tự nhiên, giảm tối đa việc bón phân hóa học, hạn chế chăn thả phá rừng ngập mặn, nhờ đó lượng phát thải metan và CO₂ được kiểm soát chặt. Đồng thời, nông dân thu về giá trị kinh tế cao hơn nhờ sản phẩm “lúa – tôm” đạt chứng nhận hữu cơ và ưu tiên tiêu thụ trên các thị trường cao cấp.

Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã có hành trình phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên. Trước đây, vùng đất hơn 11.000 ha tại xã Tuyên Hóa (phía Đông dãy Trường Sơn) từng là điểm nóng khai thác rừng cạn kiệt. Từ gần 20 năm qua, sau khi Nhà nước giao đất và giao rừng cho các hộ gia đình, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã đoàn kết bảo vệ, khoanh nuôi và tái sinh hơn 8.800 ha rừng tự nhiên, đồng thời phát triển thêm diện tích rừng trồng có giá trị cao về tài nguyên và kinh tế. Các hoạt động khoanh nuôi, trồng bổ sung và bảo vệ nghiêm ngặt không chỉ tạo nguồn sinh kế ổn định cho người dân địa phương, mà còn giúp mỗi héc-ta rừng hấp thụ xấp xỉ 250 tấn CO₂ mỗi năm.

Tập đoàn TH đã được vinh danh với sự tiên phong trung hòa carbon theo PAS2060. Hai công ty thành viên – Công ty Cổ phần Sữa TH và Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên – chính thức đạt chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060:2014, do Control Union (Đức) thẩm định và xác nhận. Đây là hai đơn vị đầu tiên tại Việt Nam đạt được chứng nhận quốc tế này. Để đạt được thành quả này, TH đã triển khai đồng bộ chuỗi giải pháp giảm phát thải tại nguồn như Chuyển đổi năng lượng, Cải tiến công nghệ, Quản lý chất thải & nhựa và Thực hành Văn hóa xanh nội bộ. Phần lượng phát thải còn lại được TH bù đắp thông qua các dự án giảm phát thải và nâng cao hiệu quả năng lượng được chứng nhận quốc tế.

Ba tấm gương được vinh danh tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 không chỉ khẳng định tâm huyết và trách nhiệm với môi trường, mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội cùng chung tay giảm phát thải, hướng tới tương lai bền vững.

Công ty cổ phần Nhựa tái chế Stavian, một thành viên của Tập đoàn Stavian, vừa qua đã nhận được giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho dự án tổ hợp tái chế nhựa Stavian. Địa điểm thực hiện dự án nằm trong Khu Kinh tế Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

Tổ hợp tái chế nhựa Stavian được trang bị công nghệ tái chế hiện đại và thân thiện với môi trường. Công nghệ này giúp giảm thiểu phát thải khí nhà kính, đồng thời tiết kiệm năng lượng và nguồn nước. Dự án này có mức độ tự động hóa cao và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của các thương hiệu tiêu dùng nhanh hàng đầu tại Mỹ và châu Âu.

Trong giai đoạn đầu, tổ hợp này sẽ có công suất dự kiến khoảng 17.000 tấn mỗi năm. Mục tiêu của dự án là tái chế chai nhựa PET sau tiêu dùng thành hạt nhựa rPET chất lượng cao. Sản phẩm này đạt tiêu chuẩn sử dụng trong ngành đóng chai thực phẩm. Sản phẩm sẽ được cung cấp cho các tập đoàn đa quốc gia và thương hiệu lớn trong ngành nước giải khát, bao bì. Điều này sẽ góp phần thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.

Dự kiến vào quý I năm 2027, tổ hợp sẽ bắt đầu đi vào hoạt động. Khi đó, tổ hợp sẽ tạo ra nguồn nguyên liệu ổn định. Điều này giúp thay thế nhựa nguyên sinh nhập khẩu và khuyến khích tái chế trong cộng đồng. Đồng thời, dự án cũng hỗ trợ xây dựng hệ sinh thái phân loại – thu gom – xử lý rác thải nhựa.

Với khả năng xử lý hàng trăm triệu chai nhựa sau tiêu dùng tại Việt Nam mỗi năm, tổ hợp tái chế nhựa Stavian dự kiến sẽ mang lại nhiều lợi ích cho môi trường. Cụ thể, dự án có thể giảm phát thải hơn 30.000 tấn CO₂ tương đương mỗi năm so với việc sử dụng nhựa nguyên sinh.

Thông tin về dự án tổ hợp tái chế nhựa Stavian có thể được tìm hiểu thêm tại các nguồn khác.

Giảm phát thải carbon không chỉ là vấn đề môi trường mà còn là một bài toán tài chính và quản trị dài hạn đối với các doanh nghiệp. Hiện nay, không chỉ các nhà máy xi măng hay sắt thép cần giảm phát thải, mà các ngành du lịch và nông nghiệp cũng đang bị áp dụng các chuẩn phát thải để tiến tới mục tiêu Net Zero toàn cầu, trong đó Việt Nam cam kết đạt được vào năm 2050.

Một trong những ngành đang tích cực “xanh hóa” là du lịch, đặc biệt là các khách sạn. Ông Trần Minh Tiến, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Net Zero Carbon, cho biết các khách sạn, đặc biệt là khách sạn 4-5 sao, đang đối mặt với yêu cầu trung hòa carbon theo công bố của châu Âu và các hiệp hội liên quan. Từ năm 2027, nếu các khách sạn không trở thành khách sạn xanh (Green Hotel), họ có thể bị loại khỏi danh sách của nhiều nền tảng đặt phòng như Agoda, Booking và các nền tảng du lịch lớn khác.

Ông Tiến cũng chia sẻ một khảo sát của nền tảng đặt phòng nổi tiếng Booking.com cho thấy 93% du khách ưu tiên lựa chọn dịch vụ du lịch xanh, nghĩa là thân thiện với môi trường, sử dụng năng lượng tái tạo hoặc giảm thiểu chất thải nhựa. Điều này cho thấy xu hướng du lịch xanh đang tăng mạnh và khách sạn không còn lựa chọn ‘nên’ hay ‘không nên’, mà buộc phải chuyển đổi xanh nếu muốn tồn tại.

Ông Nguyễn Huỳnh Thanh Phong, Giám đốc bộ phận bền vững tại Bureau Veritas Việt Nam, cho biết báo cáo năm ngoái của Booking.com cho thấy 76% du khách quốc tế muốn lựa chọn dịch vụ thân thiện với môi trường và 43% sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho trải nghiệm bền vững. Các nền tảng đặt phòng lớn như Booking.com đã bắt đầu áp dụng nhãn “Travel sustainable” để giúp khách du lịch nhận biết những cơ sở lưu trú áp dụng các giải pháp thân thiện với môi trường và phát triển bền vững.

Để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050, doanh nghiệp cần triển khai đồng bộ từ tiết kiệm năng lượng, quản lý rác thải đến bù đắp carbon. Điều này đòi hỏi sự đầu tư và thay đổi lớn từ các doanh nghiệp, đặc biệt là các khách sạn vừa và nhỏ vốn hạn chế về nguồn lực và công nghệ.

Ông Tiến cho biết việc chuyển đổi sang vận hành xanh mang lại nhiều lợi ích như giảm chi phí dài hạn nhờ tiết kiệm điện, nước và tối ưu hóa quản lý tài nguyên. Ngoài ra, doanh nghiệp còn tăng sức hút với du khách khi đáp ứng xu hướng du lịch bền vững; đồng thời tăng uy tín thương hiệu và cơ hội hợp tác với đối tác quốc tế.

Không chỉ ngành du lịch, ngành nông nghiệp cũng đang đối mặt với thách thức giảm phát thải khí nhà kính. Ông Tiến cho biết với mô hình trồng lúa ướt – khô xen kẽ, nông dân vừa tăng năng suất, vừa giảm chi phí đầu vào. Lượng phân bón có thể giảm 10-20%, thuốc trừ sâu giảm 50%, thậm chí một số vụ giảm đến 70% thuốc bảo vệ thực vật. Ngoài ra, lượng khí metan phát thải cũng giảm đáng kể vì thời gian ngập nước chỉ còn 60 ngày, bởi lúa được luân phiên xen kẽ 15 ngày nước, 15 ngày khô.

Trong bối cảnh nhu cầu giảm phát thải khí nhà kính ngày càng cấp thiết, “công viên carbon” do ông Tiến cùng các doanh nghiệp khác tổ chức được ra đời với chiến lược hướng đến trung hòa carbon cho các doanh nghiệp đồng hành cùng mục tiêu Net Zero vào năm 2050 của Việt Nam. Công viên carbon được xây dựng không chỉ nhằm giải quyết bài toán phát thải của từng doanh nghiệp, mà còn mở ra một cộng đồng hợp tác để cùng nhau đạt được mục tiêu bền vững.

Mạng lưới Đầu tư Tác động Toàn cầu (GIIN) mới đây đã công bố một khuôn khổ đầu tư giải pháp khí hậu, với mục đích hỗ trợ các chủ sở hữu tài sản điều chỉnh danh mục đầu tư của họ phù hợp với các mục tiêu khí hậu toàn cầu và lộ trình giảm phát thải. Thông tin này được tiết lộ trong Tuần lễ Hành động vì Khí hậu tại London. Khuôn khổ này cung cấp một lộ trình cụ thể cho các nhà đầu tư, giúp họ lựa chọn các chiến lược đầu tư không chỉ mang lại lợi nhuận tài chính mà còn đóng góp vào việc hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C.

Khác biệt với các chiến lược khí hậu thông thường chỉ tập trung vào giảm phát thải của danh mục đầu tư, khuôn khổ đầu tư giải pháp khí hậu của GIIN hướng đến việc mở rộng các công nghệ và tài sản có thể cắt giảm phát thải trên quy mô toàn nền kinh tế. Điều này thể hiện một bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa các mục tiêu khí hậu toàn cầu thông qua các hoạt động đầu tư có tác động tích cực.

Khuôn khổ này được xây dựng dựa trên hai trụ cột chính. Trụ cột đầu tiên cung cấp các khái niệm nền tảng giúp phân biệt đầu tư giải pháp khí hậu với các chiến lược ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) hoặc thích ứng thông thường. Trong khi đó, trụ cột thứ hai đưa ra các tiêu chí đánh giá áp dụng cho mọi loại tài sản, bao gồm bốn yếu tố chính: luận điểm khí hậu, định lượng, ưu tiên hóa và quản trị bất định. Những tiêu chí này không chỉ giúp đảm bảo rằng các khoản đầu tư mang lại lợi nhuận tài chính mà còn đóng góp đáng kể vào việc giảm phát thải khí nhà kính và chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp.

Ông Sean Gilbert, Giám đốc mạng lưới nhà đầu tư của GIIN, nhấn mạnh rằng khuôn khổ hướng dẫn này mở ra một con đường mới cho các nhà đầu tư. Qua đó, họ có thể xác định các chiến lược vừa mang lại lợi nhuận tài chính vừa có chủ đích xây dựng danh mục đầu tư thực hiện các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Với cách tiếp cận có chủ đích, khung giúp nhận diện các khoản đầu tư mang tính chuyển đổi và thúc đẩy quá trình chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp một cách hiệu quả.

Đại diện của GIIN cũng cho biết rằng nhu cầu từ các nhà đầu tư về những công cụ đơn giản, dễ sử dụng để đánh giá tính đáng tin cậy của các cơ hội đầu tư xanh đang tăng cao. Điều này nhằm giúp họ đưa ra quyết định đầu tư thông minh mà không cần kiến thức sâu về khoa học khí hậu hay mô hình thị trường phức tạp.

Cuối cùng, GIIN nhấn mạnh rằng đầu tư khí hậu cần đi beyond những nhãn mác bề ngoài để hướng tới các giải pháp thực chất. Qua đó, các giải pháp này không chỉ giúp đạt được mục tiêu tài chính mà còn tạo ra tác động hệ thống và lâu dài cho mục tiêu khí hậu toàn cầu. Để đạt được điều này, cần có sự chuyển đổi từ các hoạt động đầu tư truyền thống sang các hoạt động đầu tư bền vững, đảm bảo một tương lai năng lượng sạch và bền vững cho tất cả.