Trong dòng chảy không ngừng của thời gian, những hy sinh và mất mát của các thế hệ cha anh vì độc lập, tự do của Tổ quốc vẫn còn được khắc ghi sâu sắc trong tâm hồn người Việt hôm nay. Nhớ về những ngày tháng đã qua, nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật, đặc biệt là âm nhạc, tiếp tục ra đời như một cách để tri ân và ghi nhớ những người đã ngã xuống. Các nhạc sĩ, nghệ sĩ đang viết tiếp những giai điệu tri ân thế hệ đi trước, góp phần gìn giữ và lan tỏa giá trị lịch sử trong đời sống đương đại.

Từ nhiều thế hệ qua, những thanh âm vang lên từ trái tim của các nghệ sĩ vẫn luôn ngân vang, như một lời nhắc nhở về những hy sinh và cống hiến của các thế hệ cha anh. Mới đây, nhạc sĩ Lê Thống Nhất đã giới thiệu tác phẩm “Khúc hát chiều nghĩa trang” phổ thơ Nguyễn Quang Thiều, viết về người mẹ có con hy sinh nơi chiến trường. Tác phẩm này đã được thể hiện bởi Nghệ sĩ ưu tú Tiến Lâm và nhận được sự đồng cảm của đông đảo công chúng. Cũng với cảm xúc chân thành, nhạc sĩ Nguyễn Anh Trí đã sáng tác hai ca khúc mới “Tuổi20 đã thành sóng nước” và “Khúc ca ngày về lại”, tưởng nhớ những người con đã ngã xuống trên mảnh đất Quảng Trị linh thiêng và hào hùng của dân tộc.

Nhạc sĩ Giáng Son cũng đã tạo ra ca khúc “Tìm cha” từ lời thơ của tác giả Phạm Hồng Điệp, do Nghệ sĩ ưu tú Vũ Thắng Lợi thể hiện. Ca khúc này là tiếng lòng của người con dành cho cha sau mấy chục năm đằng đẵng đi tìm hài cốt liệt sĩ của cha. Nhân kỷ niệm 78 năm Ngày thương binh – liệt sĩ, ca sĩ Sao Mai Khánh Ly ra mắt MV “Còn mãi với non sông” như lời tri ân của thế hệ hôm nay gửi đến những anh hùng đã ngã xuống cho độc lập, tự do của Tổ quốc. Trước đó, Nghệ sĩ nhân dân Quốc Hưng và nhạc sĩ Kiên Ninh cùng thực hiện MV “Thiên hùng ca bất tử” dựa trên bài thơ “Lời người bên sông” của cựu chiến binh Lê Bá Dương – người từng chiến đấu tại Thành cổ Quảng Trị. MV tái hiện tinh thần bất khuất, lòng yêu nước mãnh liệt của các chiến sĩ đã chiến đấu và hy sinh nơi đây, góp phần tạo nên biểu tượng bất tử trong lịch sử cách mạng Việt Nam.

Gần đây, còn có nhiều sáng tác mới về đề tài thương binh – liệt sĩ, như “Hát về Côn Đảo thân yêu” (Trần Thành), “Mai về cùng em” (Đức Chính), “Anh về” (nhạc Ngọc Hòa, thơ Lưu Đức Hải); “Trở về quê hương” (nhạc Văn Cung, thơ Quang Tiến), “Cho mùa xuân thanh bình” (nhạc Nguyễn Đăng Tài, thơ Nguyễn Xuân Cửu), “Mộ gió mộ đá ngàn thu” (nhạc Nguyễn Hữu Minh, thơ Lê Quang Bùi)… Không chỉ những nghệ sĩ tên tuổi, nhiều người trẻ cũng đã quan tâm, sáng tác về đề tài này.

Những tấm gương hy sinh anh dũng, những thương binh, bệnh binh, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng thầm lặng… cống hiến để đổi lấy hòa bình hôm nay vẫn luôn là nguồn cảm hứng mãnh liệt cho các nhạc sĩ, nghệ sĩ tiếp tục sáng tác, biểu diễn. Việc các nghệ sĩ trẻ quan tâm đến lịch sử, truyền thống và tiếp nối dòng chảy tri ân là một hành trình đầy trách nhiệm và tâm huyết. Nhờ đó, những giai điệu tri ân tiếp tục được ngân vang, nối liền hiện tại với quá khứ, làm dịu đi nỗi đau chiến tranh và thắp sáng lên tinh thần yêu nước, lý tưởng sống đẹp trong thế hệ hôm nay và mai sau.

Nghệ thuật sơn mài truyền thống của Việt Nam đang được tiếp tục phát huy và nâng tầm bởi thế hệ trẻ hôm nay. Một trong những cái tên nổi bật trong giới hội họa Việt Nam là họa sĩ Chu Nhật Quang, người đã và đang tiếp tục hành trình của mình trong việc tái hiện lịch sử dân tộc qua nghệ thuật sơn mài.

Sau triển lãm ‘Dấu thiêng’ tại Khu di tích Hoàng thành Thăng Long vào năm 2024, họa sĩ Chu Nhật Quang chuẩn bị giới thiệu 20 tác phẩm sơn mài khổ lớn tại triển lãm ‘Mùa xuân Độc lập’ nhân Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Quá trình sáng tạo của họa sĩ Chu Nhật Quang bắt nguồn từ niềm đam mê và tình yêu với nghệ thuật sơn mài truyền thống của dân tộc.

Với 7 năm theo học nghệ thuật ở nước ngoài và tiếp thu tư duy hội họa phương Tây, nhưng Chu Nhật Quang đã lựa chọn sơn mài truyền thống của Việt Nam. Sự đam mê này đã được hun đúc từ những ngày tháng sống trong không gian căn hộ chật chội ở ngõ nhỏ Hà Nội của ông nội, Nghệ sĩ Nhân dân Chu Mạnh Chấn và cha, Nghệ sĩ Ưu tú Chu Lượng, hai họa sĩ sơn mài nổi tiếng.

Họa sĩ Chu Nhật Quang đã tìm tòi và phát huy kỹ thuật làm vóc tranh và tạo màu sơn mài truyền thống. Anh đã vượt qua được những giới hạn của sơn mài truyền thống để tạo ra nhiều màu thể hiện trong tranh. Không chỉ vậy, anh còn mạnh dạn tìm tòi và nghiên cứu thể hiện sơn mài trên những bức vóc khổ lớn liền khối từ nguyên liệu tái chế.

Triển lãm ‘Mùa xuân Độc lập’ sẽ diễn ra tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, bao gồm 20 bức tranh cỡ lớn, trong đó có những bức lên tới gần 20m2. Nội dung của triển lãm giống như một hành trình qua từng sự kiện tiêu biểu của lịch sử dân tộc, với hình khối kiến trúc mang vẻ đẹp đặc trưng vùng, miền trong sự thống nhất chung của văn hóa dân tộc.

Điểm nhấn của triển lãm là các tác phẩm sơn mài hai mặt ‘Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập’ và ‘Bắc Nam thống nhất’, mỗi bức nặng 2 đến 3 tấn. Hình tượng vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc được thể hiện sinh động, khắc họa tầm vóc trí tuệ, sự bao dung cùng tình cảm của Người với đất nước và nhân dân.

Cùng với đó là loạt tranh khổ lớn mang tên ‘Con đường Bác Hồ’, tái hiện hành trình ra đi tìm đường cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bức chân dung sơn mài lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc năm 1920 cũng là một điểm nhấn của triển lãm, với hình ảnh phía trước là chân trời giải phóng rộng mở cho dân tộc.

Nghệ sĩ Ưu tú Chu Lượng, cha của họa sĩ Chu Nhật Quang, đánh giá cao sự sáng tạo của con trai mình. Theo ông, ‘Cái hay và độc đáo là Quang sáng tạo tranh về đề tài lịch sử dưới con mắt cũng như cách hiểu của những người trẻ hôm nay. Tôi rất mừng vì họ đã biết cảm nhận, nghĩ về lịch sử đúng hướng và đã bắt đầu kế tiếp chúng tôi gánh trên vai trách nhiệm người nghệ sĩ với đất nước và dân tộc’.