Cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo ‘bắt cóc online’ nhắm vào học sinh, sinh viên và người có trình độ

Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TP Hồ Chí Minh vừa phát đi cảnh báo về một thủ đoạn lừa đảo mới, gọi là ‘bắt cóc online’, đang nhắm vào học sinh, sinh viên và những người có trình độ. Theo đó, các đối tượng lừa đảo thường tiếp cận nạn nhân thông qua tin nhắn, cuộc gọi hoặc video call, giả danh là cán bộ Công an đang xử lý một vụ án liên quan đến nạn nhân.

Quá trình lừa đảo diễn ra tinh vi khi các đối tượng yêu cầu nạn nhân ‘hợp tác điều tra’ bằng cách rời khỏi nơi ở, đến thuê một phòng khách sạn hay nhà nghỉ ở yên một chỗ. Sau đó, chúng chiếm đoạt tài khoản Zalo, Facebook và yêu cầu nạn nhân không nghe điện thoại, không liên lạc với bất kỳ ai, kể cả người thân. Nạn nhân sau khi bị cô lập hoàn toàn sẽ làm theo mọi chỉ dẫn của kẻ lừa đảo. Chúng điều khiển từ xa, yêu cầu nạn nhân thực hiện các hành vi phục vụ cho âm mưu đòi tiền chuộc từ gia đình.

Thượng tá Lê Duy Sâm, Phó trưởng Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TP Hồ Chí Minh, cho biết: “Cần phải hiểu rõ rằng Công an không làm việc qua mạng xã hội, không yêu cầu công dân chuyển tiền để phục vụ điều tra. Nếu ai đó gọi điện mạo danh cán bộ Công an, Viện Kiểm sát, yêu cầu cài phần mềm, chuyển tiền, thuê khách sạn… thì chắc chắn là lừa đảo.”

Ông cũng khuyến cáo học sinh, sinh viên, người trẻ cần trang bị cho mình kỹ năng nhận diện chiêu trò lừa đảo, cảnh giác cao độ trước mọi yêu cầu bất thường qua mạng.

Trong vài tháng gần đây, cơ quan Công an đã phát hiện và giải cứu nhiều vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’. Điều đáng nói, nạn nhân phần lớn là sinh viên các trường đại học, cao đẳng, những người có trình độ, sử dụng công nghệ thành thạo, nhưng lại thiếu kỹ năng phản ứng trước các hành vi lừa đảo không phải là mới.

Cụ thể, vào ngày 5/7, một sinh viên L.T.K.Y. (SN2004) nhận được cuộc gọi điện thoại tự xưng nhân viên giao hàng Shopee yêu cầu kết bạn Zalo. Sau đó, một người mặc sắc phục Công an gọi video vào Zalo nói Y. liên quan đường dây ma túy và rửa tiền. Người này yêu cầu Y. cài phần mềm ‘Zoom Workplace’ và đăng nhập theo mã riêng để ‘làm việc nội bộ’. Quá trình ‘làm việc’, các đối tượng biết Y. muốn đi du học Mỹ nên yêu cầu em chuyển khoản tổng cộng hơn 800 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng chúng chỉ định để ‘chứng minh tài chính’.

Trước đó, vào ngày 11/5, Phòng Cảnh sát hình sự đã giải cứu một nam sinh (SN2007) cũng bị ‘bắt cóc online’ tại một khách sạn, gia đình em đã chuyển khoản 200 triệu đồng cho nhóm lừa đảo để chuộc. Ngày 26/6, Phòng Cảnh sát hình sự cũng giải cứu một nam sinh (SN2006), em này đã chuyển khoản 51 triệu đồng đến tài khoản ngân hàng do nhóm lừa đảo chỉ định trước khi được giải cứu.

Chuyên gia cảnh sát hình sự khuyến cáo người dân cần tỉnh táo và cẩn trọng khi nhận được các cuộc gọi lạ, đặc biệt là những yêu cầu chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân. Người dân cần trực tiếp đến cơ quan Công an để được hỗ trợ và giải quyết khi gặp phải các tình huống tương tự.

Cảnh báo hình thức lừa đảo “livestream xổ số cào trúng thưởng” trên mạng xã hội

Một hình thức lừa đảo mới đang xuất hiện trên các nền tảng mạng xã hội, đó là “livestream xổ số cào trúng thưởng”. Tại đây, người xem sẽ bị thu hút bởi các buổi livestream tạo ấn tượng như một trò chơi giải trí may mắn, với những giải thưởng lớn được công bố liên tiếp. Tuy nhiên, thực tế đây là một cái bẫy tinh vi mà các đối tượng lừa đảo sử dụng để chiếm đoạt tài sản và thông tin cá nhân của người tham gia.

Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng vé số cào từ nước ngoài và dàn dựng các buổi livestream với những giải thưởng lớn liên tiếp được trúng, đồng thời tạo ra các bình luận ảo về việc trúng thưởng của người chơi. Mục đích là tạo ra tâm lý ham lợi và lôi kéo người xem tham gia. Sau khi tạo được lòng tin, các đối tượng lừa đảo sẽ công khai thông tin tài khoản ngân hàng và ví điện tử của mình, mời chào người xem chuyển khoản tiền để mua vé và cào trực tiếp trên sóng.

Tuy nhiên, sau khi nhận được tiền, chúng sẽ cung cấp các vé không trúng và tiếp tục yêu cầu chuyển thêm tiền để mua vé cào tiếp. Ngoài ra, các đối tượng còn yêu cầu nạn nhân cung cấp thông tin cá nhân như số căn cước, số điện thoại, địa chỉ nhà và mã OTP… để phục vụ cho các mục đích lừa đảo khác.

Công an Quảng Ngãi đã đưa ra khuyến cáo, kêu gọi người dân nâng cao cảnh giác trước chiêu trò lừa đảo này. Người dân cần cẩn thận và không tham gia vào các hoạt động nghi ngờ, đặc biệt là không cung cấp thông tin cá nhân và chuyển tiền cho những người không rõ ràng. Hãy luôn kiểm tra và xác minh thông tin trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào.

Để tránh trở thành nạn nhân của hình thức lừa đảo này, người dân cần tỉnh táo và cảnh giác khi tham gia các hoạt động trên mạng xã hội. Nếu có nghi ngờ, hãy liên hệ với cơ quan chức năng để được hỗ trợ và tư vấn.

Trong thời đại số hóa hiện nay, trẻ em đang trở thành mục tiêu hàng đầu của những kẻ lừa đảo tinh vi. Những thủ thuật thao túng tâm lý được sử dụng để dẫn dắt trẻ vào bẫy lừa đảo ngày càng tăng. Để bảo vệ con cái một cách thực chất, phụ huynh cần thay đổi cách nhìn nhận và trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết để đối mặt với những thách thức này.

Phó giáo sư Phạm Mạnh Hà, chuyên gia ngành tâm lý học tại Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội, cảnh báo rằng không đứa trẻ nào an toàn tuyệt đối trước những thủ thuật thao túng tâm lý tinh vi. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng kịch bản tinh vi, đánh trúng vào tâm lý yếu điểm của từng đối tượng. Chúng ta cần hiểu rằng, trẻ em ở độ tuổi phát triển chưa có khả năng đánh giá rủi ro hoàn chỉnh, dễ tin người, nhất là khi sợ bị người lớn la mắng.

Có 4 thủ thuật thao túng tâm lý phổ biến mà các đối tượng thường sử dụng: ‘Tội phạm hóa’, ‘Cô lập’, ‘Khẩn cấp’, và ‘Bình thường hóa’. Những thủ thuật này được thiết kế như một kịch bản hoàn chỉnh, nhằm làm trẻ mất phương hướng, hoảng loạn, và hoàn toàn phụ thuộc vào kẻ thao túng. Để hiểu vì sao một đứa trẻ dễ bị dẫn dắt, cần xem xét tổng thể từ đặc điểm tâm lý, hoàn cảnh gia đình đến các mối quan hệ xung quanh.

Những gia đình có xung đột thường xuyên, ly hôn, hoặc khoảng cách thế hệ lớn cũng khiến trẻ khó tìm được điểm tựa tâm lý an toàn. Ngoài ra, các mối quan hệ qua mạng, với tốc độ phát triển nhanh và sự hiện diện ảo, lại mang đến cho trẻ cảm giác được lắng nghe và thấu hiểu – thứ mà trẻ không tìm được từ người thân. Vì vậy, phụ huynh cần đặc biệt lưu ý nếu trẻ có những biểu hiện như thay đổi hành vi đột ngột, lo lắng khi không dùng điện thoại, phụ thuộc quá mức vào một người bạn mới, học tập sa sút, hoặc hay nói dối, giấu diếm.

Khi phát hiện những dấu hiệu này, điều quan trọng nhất là không trách phạt, không dò xét, mà cần lắng nghe với thái độ thấu hiểu. Phụ huynh nên xây dựng kênh giao tiếp cởi mở, giúp con cảm thấy an toàn khi chia sẻ. Cần giáo dục con về quyền riêng tư cơ thể, cách nhận diện các chiêu trò thao túng, và kỹ năng nói ‘không’ với những yêu cầu bất thường. Thay vì cấm đoán, hãy đồng hành cùng con trong không gian mạng, cùng tìm hiểu các xu hướng, trò chuyện về những rủi ro một cách cởi mở.

Trong những trường hợp có dấu hiệu tâm lý kéo dài, cha mẹ nên chủ động tìm đến các chuyên gia tâm lý học đường hoặc chuyên gia giáo dục để được hỗ trợ kịp thời. Không phần mềm kiểm soát thiết bị nào có thể thay thế cho sự hiện diện thực chất của cha mẹ. Lá chắn mạnh nhất trước những kịch bản lừa đảo tinh vi không nằm ở công nghệ, mà nằm ở chính sự kết nối tình cảm, niềm tin và đồng hành của gia đình.

Thời gian gần đây, lực lượng Công an thành phố Hồ Chí Minh đã phát hiện và giải cứu nhiều vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ nhắm vào học sinh, sinh viên. Mặc dù nhiều nạn nhân có kiến thức về công nghệ, nhưng do thiếu kỹ năng nhận diện các chiêu trò lừa đảo, họ đã trở thành nạn nhân của những kẻ lừa đảo.

Một trường hợp điển hình gần đây là của sinh viên L.T.K.Y (SN 2004, ngụ phường Bảy Hiền, thành phố Hồ Chí Minh). Y đã nhận được một cuộc gọi điện thoại từ người tự xưng là nhân viên giao hàng Shopee, yêu cầu kết bạn Zalo. Sau đó, một người mặc sắc phục Công an đã gọi video qua Zalo, nói rằng Y liên quan đến một đường dây ma túy và rửa tiền. Người này yêu cầu Y cài đặt phần mềm ‘Zoom Workplace’ và đăng nhập theo mã riêng để ‘làm việc nội bộ’. Trong quá trình ‘làm việc’, các đối tượng đã biết Y có kế hoạch đi du học Mỹ và yêu cầu Y chuyển khoản tổng cộng hơn 800 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng mà chúng chỉ định để ‘chứng minh tài chính’.

Các đối tượng lừa đảo thường tiếp cận nạn nhân thông qua tin nhắn, cuộc gọi hoặc video call. Chúng thường giả danh là cán bộ Công an và nói rằng đang xử lý một vụ án liên quan đến nạn nhân, chẳng hạn như rửa tiền, buôn bán ma túy, gian lận tài chính… Qua đó, chúng cố gắng tạo ra sự hoang mang và sợ hãi trong tâm lý của người bị hại. Khi nạn nhân bắt đầu lo sợ, chúng sẽ yêu cầu người đó ‘hợp tác điều tra’ bằng cách rời khỏi nơi ở, đến thuê một phòng khách sạn hay nhà nghỉ, ở yên một chỗ.

Thượng tá Lê Duy Sâm, Phó Trưởng phòng Cảnh sát hình sự, Công an thành phố Hồ Chí Minh, đã cảnh báo rằng học sinh, sinh viên và người trẻ cần trang bị cho mình kỹ năng nhận diện các chiêu trò lừa đảo và cảnh giác cao độ trước mọi yêu cầu bất thường qua mạng. Ông nhấn mạnh rằng đừng để ‘màn hình điện thoại’ trở thành công cụ dẫn dắt cuộc đời bạn rơi vào tay kẻ xấu.

Công an thành phố Hồ Chí Minh đã giải cứu nhiều nạn nhân trong các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ và cảnh báo người dân cần cẩn thận khi nhận được các cuộc gọi hoặc tin nhắn lạ. Bất kỳ cuộc gọi nào mạo danh cán bộ Công an, Viện Kiểm sát, yêu cầu cài phần mềm, chuyển tiền hoặc thuê khách sạn… đều là lừa đảo. Do đó, người dân cần nâng cao cảnh giác và không nên thực hiện bất kỳ yêu cầu nào đến từ những cuộc gọi hoặc tin nhắn đáng ngờ.

Để phòng tránh các vụ lừa đảo, người dân cần có kiến thức và kỹ năng nhận diện các chiêu trò lừa đảo. Một số biện pháp phòng tránh bao gồm không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng cho người lạ; không cài đặt phần mềm từ nguồn không đáng tin cậy; không chuyển tiền hoặc thực hiện các giao dịch tài chính khi chưa xác minh rõ danh tính của người yêu cầu.

Các cơ quan chức năng cũng đang tích cực triển khai các biện pháp để phòng chống và đấu tranh với các hoạt động lừa đảo. Người dân có thể liên hệ với cơ quan Công an hoặc các đường dây nóng để báo cáo các vụ việc lừa đảo và được hỗ trợ.

Ngày gần đây, Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An đã tiến hành mở phiên tòa sơ thẩm để xét xử 5 bị cáo liên quan đến tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Các bị cáo gồm Vi Văn Linh (sinh năm 2003), Kha Văn Úc (sinh năm 2002), Vi Thị Lệ (sinh năm 2002), Lộc Văn Tào (sinh năm 2001) và Lương Văn Hiền (sinh năm 2001), tất cả đều có hộ khẩu tại tỉnh Nghệ An.

Theo cáo trạng, nhóm bị cáo này đã tham gia vào một đường dây lừa đảo do các đối tượng người Trung Quốc chủ mưu, hoạt động tại đặc khu Tam giác vàng. Vi Văn Linh đã tạo một tài khoản Facebook giả mạo tên ‘Phạm Quỳnh Châu’ và sử dụng hình ảnh của một phụ nữ xinh đẹp để tiếp cận và tán tỉnh ông N.V.H. (sinh năm 1956, trú tại tỉnh Lâm Đồng) với mục đích lừa đảo. Sau khi chiếm được tình cảm và sự tin tưởng của ông H., Linh đã dụ dỗ ông này cài đặt ứng dụng Bicoinomynft và đăng ký tài khoản để đầu tư tiền ảo.

Tuy nhiên, ứng dụng Bicoinomynft là một sàn giao dịch điện tử giả mạo, có thể điều khiển tăng giảm theo ý muốn. Tin tưởng vào mức lợi nhuận do Linh và đồng bọn vẽ ra, ông H. đã chuyển tổng cộng gần 6 tỷ đồng vào các tài khoản được chỉ định. Sau đó, ông H. tiếp tục chuyển gần 12 tỷ đồng vào các tài khoản khác nhau để được rút tiền. Cơ quan chức năng đã làm rõ rằng Linh đã chiếm đoạt của nạn nhân hơn 18,2 tỷ đồng.

Các bị cáo khác cũng đã hưởng lợi từ khoản tiền lừa đảo của Linh thông qua tiền lương cá nhân và tiền thưởng của cả tổ. Theo tỷ lệ phân chia tiền lừa đảo và tiền thưởng của công ty, Linh được hưởng hơn 1,2 tỷ đồng.

Tại phiên tòa, các bị cáo đã thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng truy tố. Hội đồng xét xử cấp sơ thẩm đã tuyên phạt Vi Văn Linh tù chung thân, Kha Văn Úc 19 năm tù, Lộc Văn Tào 12 năm tù; Vi Thị Lệ và Lương Văn Hiền mỗi bị cáo bị tuyên phạt 9 năm tù. Các bị cáo phải bồi thường toàn bộ số tiền đã chiếm đoạt cho bị hại N.V.H.

Đường dây lừa đảo này đã bị bại lộ khi Công an Nghệ An triệt phá vào tháng 6/2024. Vụ án này đã gây shock và làm dấy lên vấn đề về việc lừa đảo qua mạng xã hội và các ứng dụng trực tuyến. Thông tin về vụ án cũng được đăng tải trên nhiều trang tin tức và cơ quan chức năng để cảnh báo người dân về những rủi ro khi tham gia vào các hoạt động trực tuyến.

Một trường hợp lừa đảo tình cảm và tài chính qua mạng xã hội vừa được một cụ ông 76 tuổi đến từ Bỉ chia sẻ. Ông đã mất vợ cách đây 4 năm và gần đây đã trở thành nạn nhân của một kẻ lừa đảo sử dụng hình ảnh và danh tính của Sophie Vouzelaud, Á hậu 1 trong cuộc thi Hoa hậu Pháp năm 2007, để xây dựng một mối quan hệ ảo.

Theo ông Michel, ông đã quen biết Sophie Vouzelaud qua mạng xã hội và nhanh chóng xây dựng một mối quan hệ tình cảm với cô. Kẻ lừa đảo đã sử dụng hình ảnh và thông tin giả mạo để khiến ông tin rằng mình đang yêu đương với người nổi tiếng này. Ông Michel đã chuyển tổng cộng 35.000 USD (hơn 915 triệu đồng) cho kẻ lừa đảo, tin rằng cô ta sẽ là người vợ tương lai của mình.

Tuy nhiên, khi ông Michel quyết định đến Pháp để gặp Sophie Vouzelaud, ông đã phát hiện ra sự thật lừa đảo và phải chịu một cú sốc bẽ bàng. Người ra mở cửa là chồng của Sophie Vouzelaud, anh Fabien Boutamine, người đã trấn an ông và giải thích rằng những tài khoản giả mạo đã lợi dụng tên tuổi của vợ anh để lừa đảo.

Sau đó, Sophie Vouzelaud thực sự đã xuất hiện để trực tiếp giải thích với ông Michel và khuyên ông nên giữ lại tất cả bằng chứng và trình báo với cảnh sát. Hiện chưa rõ ông Michel đã trình báo sự việc này với cơ quan chức năng hay chưa.

Trường hợp của ông Michel là một ví dụ điển hình về việc lừa đảo tình cảm và tài chính qua mạng xã hội. Các cơ quan chức năng và cảnh sát thường xuyên cảnh báo về những loại lừa đảo này và khuyến cáo người dân cần cẩn thận khi giao tiếp với người lạ trên mạng xã hội.

Những trường hợp như ông Michel cho thấy tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức và cảnh giác khi sử dụng mạng xã hội. Người dùng cần phải kiểm tra kỹ thông tin và xác minh danh tính của người giao tiếp với mình để tránh trở thành nạn nhân của lừa đảo.