Nghiên cứu khoa học – Saoviet.info https://saoviet.info Trang tin tức sao Việt Sun, 21 Sep 2025 16:15:29 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 https://cloud.linh.pro/saoviet.info/2025/08/saoviet-ico.svg Nghiên cứu khoa học – Saoviet.info https://saoviet.info 32 32 Ngày hội Khoa học Mùa hè: NIEHS trưng bày nghiên cứu về sức khỏe môi trường https://saoviet.info/ngay-hoi-khoa-hoc-mua-he-niehs-trung-bay-nghien-cuu-ve-suc-khoe-moi-truong/ Sun, 21 Sep 2025 16:15:24 +0000 https://saoviet.info/ngay-hoi-khoa-hoc-mua-he-niehs-trung-bay-nghien-cuu-ve-suc-khoe-moi-truong/

Trong nỗ lực thúc đẩy nghiên cứu và nâng cao nhận thức về sức khỏe môi trường, Viện nghiên cứu sức khỏe môi trường đã tổ chức một loạt các hoạt động nhằm giới thiệu và trình bày các công trình nghiên cứu đang được thực hiện. Sự kiện này không chỉ là dịp để các nhà nghiên cứu trong viện thể hiện công việc của mình mà còn là cơ hội để củng cố mối quan hệ đối tác với các tổ chức và cá nhân từ nhiều lĩnh vực khác nhau.

Thông qua các áp phích trưng bày, công chúng có thể trực tiếp tiếp cận và tìm hiểu về các nghiên cứu đa dạng trong lĩnh vực sức khỏe môi trường. Các nhà nghiên cứu không chỉ trình bày về các dự án đang thực hiện mà còn chia sẻ những kết quả sơ bộ và những thách thức họ đang đối mặt. Điều này không chỉ giúp tăng cường sự hiểu biết và nhận thức về tầm quan trọng của sức khỏe môi trường mà còn mở ra những cơ hội hợp tác mới giữa viện và các đối tác.

In-House Research
In-House Research

Các bài viết khoa học và những cống hiến của viện trong lĩnh vực sức khỏe môi trường cũng được giới thiệu rộng rãi trong sự kiện này. Viện không chỉ tập trung vào việc thực hiện các nghiên cứu mà còn chú trọng đến việc chia sẻ kiến thức và kết quả nghiên cứu với cộng đồng quốc tế. Sự công nhận từ cộng đồng quốc tế không chỉ là một nguồn khích lệ cho các nhà nghiên cứu mà còn góp phần nâng cao uy tín và vị thế của viện trên trường quốc tế.

Grantee Research
Grantee Research

Một trong những mục tiêu quan trọng của sự kiện này là tăng cường sự gắn kết giữa viện và các đối tác trên nhiều lĩnh vực khác nhau, từ y tế công cộng đến bảo vệ môi trường. Qua đó, viện mong muốn xây dựng một mạng lưới hợp tác rộng rãi, không chỉ trong nước mà còn trên toàn cầu, để cùng nhau giải quyết những thách thức trong lĩnh vực sức khỏe môi trường. Sự hợp tác này không chỉ giúp thúc đẩy nghiên cứu mà còn đóng góp vào việc xây dựng các chính sách và thực tiễn bảo vệ môi trường và nâng cao sức khỏe cộng đồng.

Fellows Award for Research Excellence FARE 2026 - a trophy surrounded by plants
Fellows Award for Research Excellence FARE 2026 – a trophy surrounded by plants

Tổng thể, sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy nghiên cứu và hợp tác trong lĩnh vực sức khỏe môi trường. Viện nghiên cứu sức khỏe môi trường đã và đang thể hiện cam kết mạnh mẽ của mình trong việc góp phần vào một tương lai khỏe mạnh và bền vững cho cộng đồng.

WTP trainees learn how to decontaminate full-body PPE.
WTP trainees learn how to decontaminate full-body PPE.
]]>
Lợi ích của tập thể dục với thanh thiếu niên tự kỷ https://saoviet.info/loi-ich-cua-tap-the-duc-voi-thanh-thieu-nien-tu-ky/ Fri, 12 Sep 2025 12:15:25 +0000 https://saoviet.info/loi-ich-cua-tap-the-duc-voi-thanh-thieu-nien-tu-ky/

Lợi ích của tập thể dục đối với sức khỏe con người đã được chứng minh một cách rộng rãi. Tuy nhiên, việc tìm hiểu cách tập thể dục ảnh hưởng đến các nhóm người cụ thể, đặc biệt là những người có tình trạng sức khỏe đặc biệt như chứng tự kỷ, vẫn còn nhiều thách thức đối với các nhà nghiên cứu. Tại Trường Y tế Đại học Colorado, một nhóm các nhà nghiên cứu đang nỗ lực điều tra cách tập thể dục thường xuyên có thể hỗ trợ thanh thiếu niên tự kỷ về mặt thể chất, tinh thần và xã hội.

Chứng tự kỷ là một tình trạng ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ và có thể ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và quan hệ xã hội của cá nhân. Do sự phức tạp của chứng tự kỷ, việc nghiên cứu cách tập thể dục ảnh hưởng đến nhóm người này không phải là một nhiệm vụ đơn giản. Một nghiên cứu gần đây do Kelly Cosgrove, một nghiên cứu sinh hậu tiến sĩ tại Nhóm nghiên cứu Phát triển Tâm lý sinh học T32, dẫn đầu, đã tìm cách khám phá cách tập thể dục có thể thay đổi cơ thể và não bộ của thanh thiếu niên tự kỷ.

Post-doctoral research fellow Kelly Cosgrove, a post-doctoral research fellow with the Department of Psychiatry at the University of Colorado School of Medicine, leads a study of how exercise might impact activity in a key part of the brain and lower inflammation levels in teenagers with autism. Photo: University of Colorado.
Post-doctoral research fellow Kelly Cosgrove, a post-doctoral research fellow with the Department of Psychiatry at the University of Colorado School of Medicine, leads a study of how exercise might impact activity in a key part of the brain and lower inflammation levels in teenagers with autism. Photo: University of Colorado.

Nghiên cứu này đã tuyển dụng thanh thiếu niên tự kỷ từ 13-19 tuổi, những người ít hoạt động thể chất, và yêu cầu họ tập thể dục ít nhất ba lần một tuần trong 30 phút trong vòng 10 tuần. Kết quả của nghiên cứu này có thể giúp giải đáp câu hỏi về cách tập thể dục ảnh hưởng đến não bộ và cơ thể của thanh thiếu niên tự kỷ. Cosgrove đang sử dụng hình ảnh não bộ chức năng để xem xét sự thay đổi trong mạng lưới não bộ mặc định, một hệ thống não bộ quan trọng cho việc tự nhận thức và xây dựng quan hệ với thế giới xung quanh.

Bên cạnh đó, nghiên cứu này cũng xem xét cách tập thể dục có thể ảnh hưởng đến mức độ viêm trong cơ thể, một yếu tố có thể liên quan đến chứng tự kỷ. Cosgrove hy vọng rằng kết quả của nghiên cứu này sẽ giúp tìm ra cách hỗ trợ thanh thiếu niên tự kỷ thông qua việc tập thể dục. Tập thể dục có thể là một công cụ quan trọng giúp giảm thiểu các triệu chứng của chứng tự kỷ, đặc biệt là lo âu và trầm cảm.

Đồng nghiệp của Cosgrove, Judy Reaven, một tiến sĩ tâm thần học, đã phát triển một chương trình trị liệu hành vi nhận thức (CBT) được điều chỉnh để giúp trẻ em tự kỷ quản lý lo âu. Reaven tin rằng tập thể dục có thể là một phần quan trọng của chương trình này, giúp trẻ em tự kỷ hiểu cách quản lý phản ứng của cơ thể đối với căng thẳng. Cô cũng nhấn mạnh rằng tập thể dục không cần phải là một chương trình tập luyện chính thức, mà có thể là các hoạt động đơn giản như đi bộ, chơi với thú cưng hoặc bơi lội.

Mục tiêu của cả Cosgrove và Reaven là giúp đỡ trẻ em tự kỷ đạt được tiềm năng cá nhân của mình, thay vì cố gắng ép buộc họ phù hợp với một khuôn mẫu nhất định. Họ tin rằng việc tôn trọng và kết hợp sở thích và ưu tiên của trẻ em tự kỷ vào các chương trình hỗ trợ là điều cần thiết để giúp họ đạt được cuộc sống tốt đẹp hơn. Thông qua các nghiên cứu và chương trình hỗ trợ như thế này, hy vọng rằng chúng ta có thể giúp thanh thiếu niên tự kỷ vượt qua các thách thức và đạt được thành công trong cuộc sống.

]]>
Thiết bị không dây gây nhiễu tín hiệu nghiên cứu thiên văn https://saoviet.info/thiet-bi-khong-day-gay-nhieu-tin-hieu-nghien-cuu-thien-van/ Sat, 06 Sep 2025 20:01:29 +0000 https://saoviet.info/thiet-bi-khong-day-gay-nhieu-tin-hieu-nghien-cuu-thien-van/

Trong vũ trụ bao rộng lớn, vị trí của Trái Đất không đơn thuần là một sự sắp xếp ngẫu nhiên. Thực tế, để xác định chính xác vị trí và chuyển động của hành tinh chúng ta, các nhà thiên văn học đã và đang sử dụng một phương pháp phức tạp dựa trên việc thu nhận tín hiệu từ các hố đen siêu lớn ở trung tâm của các thiên hà xa xôi. Những tín hiệu yếu ớt này, di chuyển hàng triệu năm ánh sáng qua không gian, đóng vai trò như một loại ‘mốc tọa độ’ vũ trụ, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về động lực học của Trái Đất.

Quá trình thu nhận và phân tích những tín hiệu này liên quan chặt chẽ đến kỹ thuật trắc địa vô tuyến. Thông qua việc sử dụng một mạng lưới kính viễn vọng trên khắp thế giới, các nhà khoa học có thể thu nhận và đồng bộ hóa những tín hiệu vô tuyến này. Dữ liệu thu được cung cấp thông tin cực kỳ chính xác cho các hệ thống định vị toàn cầu (GPS), điều hướng hàng không, theo dõi chuỗi cung ứng, cũng như giao dịch tài chính quốc tế. Sự chính xác của các hệ thống này là nền tảng cho nhiều hoạt động hiện đại của con người.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của các thiết bị không dây như Wifi, smartphone, và mạng 5G, 6G đang tạo ra một thách thức mới cho ngành khoa học tiên tiến này. Sự bùng nổ của các thiết bị tiêu dùng đang làm tăng mức độ nhiễu loạn trong phổ vô tuyến, gây ra sự can thiệp nghiêm trọng đến tín hiệu thiên văn học. Các tín hiệu vô tuyến từ vũ trụ vốn dĩ rất yếu, trong khi tín hiệu nhân tạo trên Trái Đất lại mạnh hơn gấp hàng triệu lần, có khả năng làm mờ hoặc che khuất những tín hiệu mà kính viễn vọng cần thu nhận.

Tình hình này không chỉ dừng lại ở đó. Các tần số vốn được dành riêng cho nghiên cứu thiên văn cũng đang bị ảnh hưởng. Một số bị rò rỉ tín hiệu từ các thiết bị điện tử, trong khi những tần số khác bị phân bổ lại cho mục đích thương mại. Điều này đe dọa nghiêm trọng đến độ chính xác mà khoa học vũ trụ cần đạt được để duy trì các dịch vụ hiện đại mà xã hội đang phụ thuộc.

Nhận thức được vấn đề, giới khoa học đang đề xuất một số giải pháp. Việc thiết lập các ‘vùng im lặng vô tuyến’, nơi tín hiệu điện tử bị hạn chế nghiêm ngặt, hoặc xây dựng cơ chế bảo vệ các tần số dành riêng cho nghiên cứu là một số phương án được đưa ra. Tuy nhiên, việc quản lý phổ vô tuyến hiện nay thường được thực hiện theo từng quốc gia, điều này làm cho việc tìm kiếm một giải pháp toàn cầu trở nên phức tạp.

Trước bối cảnh công nghệ không dây tiếp tục phát triển mạnh mẽ, việc nâng cao nhận thức cộng đồng và xây dựng chính sách quản lý phổ sóng hợp lý trở nên cấp thiết. Nếu không có những giải pháp hiệu quả, khả năng con người sẽ mất đi khả năng vẽ nên bức tranh vũ trụ chính xác do sự can thiệp của chính những tiện nghi hiện đại mà chúng ta sử dụng hàng ngày.

Theo dõi Hindustan Times để cập nhật thêm nhiều thông tin.

]]>
Nữ bác sĩ đa tài phía núi Phú Thọ – người lan tỏa yêu thương https://saoviet.info/nu-bac-si-da-tai-phia-nui-phu-tho-nguoi-lan-toa-yeu-thuong/ Wed, 03 Sep 2025 22:15:58 +0000 https://saoviet.info/nu-bac-si-da-tai-phia-nui-phu-tho-nguoi-lan-toa-yeu-thuong/

BSCKII Lâm Thùy Mai – Tấm Gương Sáng Của Nghề Y

Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 5
Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 5

Nghề y không chỉ là một công việc, mà còn là một sứ mệnh cao cả, đòi hỏi sự hy sinh và tận tâm của những người đang theo đuổi. BSCKII Lâm Thùy Mai, Giám đốc Trung tâm Y dược cổ truyền và Phục hồi chức năng, kiêm Trưởng khoa Phục hồi chức năng – Vật lý trị liệu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, là một tấm gương sáng về sự tận tâm và cống hiến cho nghề y.

Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 3
Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 3

Ước mơ trở thành bác sĩ của BSCKII Lâm Thùy Mai bắt đầu từ hình ảnh về sự hy sinh âm thầm của bố, một người lính cụ Hồ mang trong mình những thương tật sau chiến tranh. Những cơn đau đớn, quặn thắt của bố và những tiếng thở dài của mẹ đã thôi thúc chị bước vào con đường y khoa với một quyết tâm mãnh liệt: Học để chữa bệnh cho cha! Học để cứu người!

Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 4
Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 4

Sau khi tốt nghiệp Bác sĩ đa khoa loại giỏi tại Đại học Y Dược Thái Nguyên, BSCKII Lâm Thùy Mai tiếp tục hoàn thành chương trình Thạc sĩ và Chuyên khoa II chuyên ngành Phục hồi chức năng tại Đại học Y Hà Nội. Với gần 20 năm gắn bó với lĩnh vực Phục hồi chức năng và Y dược cổ truyền, chị không ngừng học hỏi, cập nhật kiến thức mới, ứng dụng kỹ thuật hiện đại, kết hợp hài hòa giữa Đông y và Tây y nhằm mang đến hiệu quả điều trị toàn diện cho người bệnh.

Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 1
Người thầy thuốc chữa bệnh bằng tri thức, trái tim và lòng biết ơn 1

BSCKII Lâm Thùy Mai cũng dành thời gian cho đam mê nghiên cứu khoa học. Chị đã làm chủ nhiệm và tham gia nhiều đề tài nghiên cứu cấp cơ sở, tập trung vào các lĩnh vực then chốt như đánh giá hiệu quả vận động trị liệu kết hợp vật lý trị liệu trong điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng, đánh giá PHCN chi trên ở bệnh nhân liệt nửa người do nhồi máu não… Xem thêm thông tin về các đề tài nghiên cứu của BSCKII Lâm Thùy Mai.

Dưới sự dẫn dắt của BS.CKII Lâm Thùy Mai, Trung tâm Y dược cổ truyền – Phục hồi chức năng đã trở thành địa chỉ tin cậy cho hàng ngàn người bệnh trên địa bàn tỉnh Phú Thọ và khu vực lân cận. Bác sĩ cùng đồng nghiệp trong khoa đã triển khai nhiều kỹ thuật chuyên sâu, hiện đại, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng cao của người dân. Tìm hiểu thêm về Trung tâm Y dược cổ truyền – Phục hồi chức năng.

Bên cạnh công tác chuyên môn, bác sĩ Lâm Thùy Mai còn là một cán bộ công đoàn mẫu mực, luôn tận tụy, nhiệt huyết và đầy tinh thần trách nhiệm. Hiện nay, chị đang đảm nhiệm vai trò Phó Chủ tịch Công đoàn cơ sở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ và luôn dành tâm huyết chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ cán bộ viên chức, người lao động tại Bệnh viện.

Tri thức là nền tảng, trái tim là ngọn lửa dẫn đường. Tất cả những giá trị cốt lõi ấy đều được chị vận dụng một cách linh hoạt và hiệu quả giúp người bệnh không chỉ điều trị bệnh lý mà còn lấy lại niềm tin và nghị lực sống.

Hiện nay, BSCKII Lâm Thùy Mai đang tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp y tế, với mong muốn mang đến cho người bệnh những điều tốt đẹp nhất. Tìm hiểu thêm về BSCKII Lâm Thùy Mai.

]]>
Ô nhiễm không khí có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ https://saoviet.info/o-nhiem-khong-khi-co-the-lam-tang-nguy-co-mac-chung-sa-sut-tri-tue/ Sun, 31 Aug 2025 07:45:35 +0000 https://saoviet.info/o-nhiem-khong-khi-co-the-lam-tang-nguy-co-mac-chung-sa-sut-tri-tue/

Một nghiên cứu toàn diện gần đây đã chỉ ra rằng việc tiếp xúc với một số loại ô nhiễm không khí có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và các dạng dementia khác. Hiện tại, khoảng 57 triệu người trên toàn thế giới đang sống với tình trạng này, và con số dự kiến sẽ tăng lên ít nhất 150 triệu vào năm 2050.

Các nhà nghiên cứu tại đơn vị dịch tễ học của Hội đồng nghiên cứu y học tại Đại học Cambridge đã thực hiện một đánh giá có hệ thống về 51 nghiên cứu, sử dụng dữ liệu từ hơn 29 triệu người tham gia. Những người tham gia này đã tiếp xúc với ô nhiễm không khí trong ít nhất một năm. Kết quả cho thấy mối liên hệ tích cực và có ý nghĩa thống kê giữa ba loại ô nhiễm không khí và bệnh dementia.

Các chất ô nhiễm được xác định bao gồm PM2.5, khí nitơ dioxide và khói. PM2.5 có nguồn gốc từ khí thải xe, nhà máy điện và bếp đốt củi, trong khi khí nitơ dioxide phát sinh từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Khói có nguồn gốc từ khí thải xe và đốt gỗ. Khi hít vào, các chất ô nhiễm này có thể thâm nhập sâu vào phổi và có liên quan đến các bệnh về đường hô hấp và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Cụ thể, nghiên cứu đã tìm thấy rằng đối với mỗi 10 microgram trên mét khối của PM2.5, nguy cơ tương đối của một người mắc bệnh dementia sẽ tăng 17%. Sử dụng số liệu tương đương cho khói, nguy cơ tăng 13%. Nồng độ PM2.5 và khói đã đạt hoặc vượt quá mức này vào năm 2023 tại các địa điểm gần đường ở trung tâm London, Birmingham và Glasgow.

Nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh dementia là bệnh Alzheimer, và tại Vương quốc Anh, khoảng 982.000 người mắc bệnh này. Các triệu chứng bao gồm mất trí nhớ, khó khăn tập trung và thay đổi tâm trạng. Tiến sĩ Haneen Khreis, tác giả cao cấp của nghiên cứu, cho biết rằng nghiên cứu này cung cấp ‘bằng chứng thêm để hỗ trợ quan sát rằng việc tiếp xúc lâu dài với ô nhiễm không khí ngoài trời là một yếu tố nguy cơ cho sự khởi đầu của bệnh dementia ở người lớn khỏe mạnh trước đây’.

Bà cũng nói rằng giải quyết ô nhiễm không khí có thể mang lại lợi ích sức khỏe, xã hội, khí hậu và kinh tế dài hạn. Nó có thể giảm gánh nặng to lớn cho bệnh nhân, gia đình và người chăm sóc, đồng thời giảm bớt áp lực lên các hệ thống chăm sóc sức khỏe bị quá tải. Ô nhiễm không khí có thể gây ra bệnh dementia thông qua việc gây viêm trong não và căng thẳng oxy hóa, là một quá trình hóa học trong cơ thể có thể gây hại cho các tế bào, protein và DNA.

Các nhà nghiên cứu đã thừa nhận rằng báo cáo này bị hạn chế vì phần lớn các nghiên cứu phân tích bao gồm những người tham gia da trắng và sống ở các nước có thu nhập cao. Họ cho biết các nghiên cứu trong tương lai về ô nhiễm không khí nên bao gồm nhiều người tham gia từ các nền tảng bị thiệt thòi.

Tiến sĩ Isolde Radford, quản lý chính sách cao cấp tại Alzheimer’s Research UK, cho biết: ‘Đánh giá nghiêm ngặt này bổ sung vào bằng chứng ngày càng tăng rằng việc tiếp xúc với ô nhiễm không khí – từ khói xe đến bếp đốt củi – làm tăng nguy cơ mắc bệnh dementia’. Bà cũng nói rằng Alzheimer’s Research UK đang kêu gọi một cách tiếp cận phòng ngừa sức khỏe mạnh mẽ, toàn diện – một cách tiếp cận đem lại sự phối hợp giữa các bộ phận ngoài y tế, bao gồm Defra, để hành động phối hợp về các yếu tố nguy cơ của bệnh dementia.

]]>
Sinh viên Công nghệ sinh học cần chuẩn bị gì để có việc làm hấp dẫn? https://saoviet.info/sinh-vien-cong-nghe-sinh-hoc-can-chuan-bi-gi-de-co-viec-lam-hap-dan/ Mon, 11 Aug 2025 19:46:03 +0000 https://saoviet.info/sinh-vien-cong-nghe-sinh-hoc-can-chuan-bi-gi-de-co-viec-lam-hap-dan/

Ngành Công nghệ sinh học đang nổi lên như một lĩnh vực đầy hứa hẹn và đột phá trong thế kỷ 21, với phạm vi ứng dụng rộng rãi trong các ngành như dược phẩm, nông nghiệp, và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, nhiều sinh viên và người lao động trong ngành này thường lo lắng về khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm hoặc phải làm trái ngành.

Ngành Công nghệ sinh học đòi hỏi sự tương thích giữa năng lực của người học và yêu cầu của thị trường. Ảnh minh họa: INT
Ngành Công nghệ sinh học đòi hỏi sự tương thích giữa năng lực của người học và yêu cầu của thị trường. Ảnh minh họa: INT

Ngành Công nghệ sinh học đòi hỏi người học phải có nền tảng học thuật vững chắc, tư duy khoa học sắc bén và khả năng đọc hiểu, tổng hợp và vận dụng kiến thức linh hoạt. Đặc biệt, kỹ năng thực hành trong phòng thí nghiệm, sử dụng thành thạo các thiết bị và phần mềm số, khai thác dữ liệu lớn, nắm vững tin sinh học, lập trình cơ bản và ngoại ngữ chuyên ngành là những yếu tố không thể thiếu để hội nhập tri thức toàn cầu. Công nghệ sinh học đang trở thành một ngành học thu hút nhiều bạn trẻ.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ sinh học còn yếu về kỹ năng thực hành, sử dụng công nghệ số và ngoại ngữ, dẫn đến khó đáp ứng ngay các yêu cầu khắt khe của doanh nghiệp hay viện nghiên cứu hiện đại.

Theo ThS Dương Nhật Linh, giảng viên Khoa Công nghệ sinh học – Trường Đại học Mở TPHCM, quan niệm về khó xin việc trong ngành Công nghệ sinh học cần được nhìn nhận lại một cách toàn diện và thấu đáo. Công nghệ sinh học là ngành đặc thù với tính liên ngành cao, yêu cầu nhân lực không chỉ am hiểu về sinh học, mà còn phải hội tụ tri thức từ nhiều lĩnh vực như công nghệ thông tin, hóa học, tự động hóa và quản lý chất lượng.

ThS Linh khuyến nghị sinh viên ngành Công nghệ sinh học cần chủ động trau dồi kiến thức chuyên sâu, ngoại ngữ, kỹ năng số và trải nghiệm liên ngành. Công nghệ sinh học đang ‘khát’ nhân lực chất lượng cao, những người linh hoạt, sáng tạo và đa năng. Chỉ cần chủ động và sẵn sàng đổi mới, sinh viên ngành Công nghệ sinh học có thể tìm được công việc phù hợp với năng lực.

Về phía doanh nghiệp, ông Đinh Xuân Tùng, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Kỹ thuật Môi trường Gia Định, cho rằng nỗi lo thất nghiệp của sinh viên công nghệ sinh học phần lớn đến từ tư duy bị động. Ứng viên nổi bật không phải là người có điểm trung bình tích lũy cao nhất mà là người thể hiện được khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.

Ông Tùng nhấn mạnh sự ‘kén chọn’ của doanh nghiệp nằm ở kỹ năng thực tiễn. Sinh viên cần chủ động tìm kiếm cơ hội thực tập, tham gia các dự án nghiên cứu hoặc tự thực hiện các thí nghiệm nhỏ. Việc biết vận hành một hệ thống lên men, kỹ thuật phân lập và định danh vi khuẩn, hay cách phân tích kết quả xét nghiệm có giá trị hơn rất nhiều so với một bảng điểm ‘đỏ chói’.

Theo ông Tùng, sinh viên cần thay đổi góc nhìn từ bị động sang chủ động, hoạch định kế hoạch học tập và hành động cụ thể để đáp ứng nhu cầu thực tế. Cánh cửa cơ hội của ngành Công nghệ sinh học rất rộng, nhưng không tự động mở ra cho mọi người. Nó mở ra cho những ai chủ động trang bị kiến thức nền tảng vững chắc, kỹ năng thực hành thành thạo, tư duy liên ngành, đặc biệt với công nghệ thông tin và dữ liệu, cùng khả năng ngoại ngữ và các kỹ năng mềm như giải quyết vấn đề, làm việc nhóm.

Tóm lại, ngành Công nghệ sinh học đang bước vào kỷ nguyên số với tốc độ phát triển mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Sinh viên và người lao động trong ngành cần chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng và tư duy đổi mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.

]]>
Khám phá mối liên hệ giữa vi khuẩn đường ruột và sức khỏe con người bằng trí tuệ nhân tạo https://saoviet.info/kham-pha-moi-lien-he-giua-vi-khuan-duong-ruot-va-suc-khoe-con-nguoi-bang-tri-tue-nhan-tao/ Fri, 08 Aug 2025 16:51:29 +0000 https://saoviet.info/kham-pha-moi-lien-he-giua-vi-khuan-duong-ruot-va-suc-khoe-con-nguoi-bang-tri-tue-nhan-tao/

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Tokyo đã áp dụng một hình thức trí tuệ nhân tạo tiên tiến, gọi là mạng lưới thần kinh Bayes, để phân tích dữ liệu về hệ vi sinh vật đường ruột và khám phá những hiểu biết sâu sắc về sức khỏe con người. Phương pháp này cho phép họ phát hiện ra các mô hình và mối liên hệ mà các kỹ thuật phân tích truyền thống không thể phát hiện một cách đáng tin cậy.

A simplified breakdown of the inputs, process, and outputs that make up the system. Credit: 2025 Tsunoda et al. CC-BY-ND
A simplified breakdown of the inputs, process, and outputs that make up the system. Credit: 2025 Tsunoda et al. CC-BY-ND

Vi khuẩn đường ruột đóng vai trò quan trọng trong một loạt các tình trạng sức khỏe. Sự đa dạng của chúng và sự phức tạp của các tương tác với cả hóa học của cơ thể và với nhau làm cho chúng rất khó nghiên cứu. Cơ thể con người chứa khoảng 30 đến 40 nghìn tỷ tế bào, nhưng đường ruột chứa khoảng 100 nghìn tỷ vi khuẩn đường ruột. Điều này có nghĩa là các tế bào vi khuẩn trong cơ thể chúng ta nhiều hơn số lượng tế bào của chính chúng ta.

VBayesMM uses paired microbiome-metabolite data, with microbial species as input variables and metabolite abundances as target variables. Credit: 2025 Tsunoda et al. CC-BY-ND
VBayesMM uses paired microbiome-metabolite data, with microbial species as input variables and metabolite abundances as target variables. Credit: 2025 Tsunoda et al. CC-BY-ND

Mặc dù vi khuẩn đường ruột thường được liên kết với tiêu hóa, chúng cũng ảnh hưởng đến một loạt các chức năng cơ thể. Chúng tồn tại trong sự đa dạng rộng lớn và tạo ra hoặc sửa đổi nhiều hợp chất hóa học được gọi là chất chuyển hóa. Các chất chuyển hóa này hoạt động như các phân tử tín hiệu, đi qua cơ thể và ảnh hưởng đến các hệ thống như miễn dịch, trao đổi chất, hoạt động não và tâm trạng.

Tuy nhiên, vẫn còn thách thức lớn trong việc hiểu rõ mối quan hệ giữa vi khuẩn đường ruột và sức khỏe con người. Các nhà nghiên cứu đang chỉ bắt đầu hiểu được loại vi khuẩn nào tạo ra chất chuyển hóa của con người và làm thế nào các mối quan hệ này thay đổi trong các bệnh khác nhau. Bằng cách lập bản đồ chính xác các mối quan hệ giữa vi khuẩn và hóa chất, các nhà nghiên cứu có thể phát triển các phương pháp điều trị cá nhân hóa.

Để giải quyết thách thức này, các nhà nghiên cứu đã áp dụng công cụ trí tuệ nhân tạo tiên tiến, hệ thống VBayesMM, để phân tích dữ liệu. Hệ thống này tự động phân biệt các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất chuyển hóa từ số lượng lớn các vi khuẩn ít liên quan, đồng thời thừa nhận sự không chắc chắn về các mối quan hệ dự đoán.

Khi được thử nghiệm trên dữ liệu thực từ các nghiên cứu về rối loạn giấc ngủ, béo phì và ung thư, phương pháp này đã liên tục vượt trội so với các phương pháp hiện có và xác định các gia đình vi khuẩn cụ thể phù hợp với các quá trình sinh học đã biết. Điều này mang lại sự tự tin rằng hệ thống này phát hiện ra các mối quan hệ sinh học thực sự chứ không phải là các mẫu thống kê không có ý nghĩa.

Mặc dù hệ thống được tối ưu hóa để đối phó với khối lượng phân tích nặng, việc khai thác các tập dữ liệu lớn vẫn đi kèm với chi phí tính toán cao. Tuy nhiên, khi thời gian trôi qua, rào cản này sẽ trở nên ít quan trọng hơn.

Các hạn chế hiện tại bao gồm việc hệ thống có lợi khi có nhiều dữ liệu về vi khuẩn đường ruột hơn là về các chất chuyển hóa mà chúng tạo ra. Khi dữ liệu về vi khuẩn không đủ, độ chính xác giảm. Ngoài ra, VBayesMM giả định rằng các vi khuẩn hoạt động độc lập, nhưng trên thực tế, chúng tương tác theo nhiều cách phức tạp.

Trong tương lai, các nhà nghiên cứu có kế hoạch làm việc với các tập dữ liệu hóa học toàn diện hơn để bắt toàn bộ phạm vi sản phẩm của vi khuẩn, mặc dù điều này tạo ra thách thức mới trong việc xác định hóa chất đến từ đâu. Họ cũng nhằm mục đích làm cho VBayesMM mạnh mẽ hơn khi phân tích dân số bệnh nhân đa dạng, kết hợp mối quan hệ ‘cây gia đình’ của vi khuẩn để đưa ra dự đoán tốt hơn và giảm thời gian tính toán cần thiết cho phân tích.

Đại học Tokyo đã và đang tiếp tục nghiên cứu và phát triển các công nghệ trí tuệ nhân tạo để giải quyết các thách thức trong lĩnh vực sức khỏe con người.

Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng những phát hiện này sẽ giúp mở ra một kỷ nguyên mới trong việc hiểu và điều trị các bệnh liên quan đến hệ vi sinh vật đường ruột.

]]>
Ăn thực phẩm giàu đồng giúp người lớn tuổi cải thiện trí nhớ https://saoviet.info/an-thuc-pham-giau-dong-giup-nguoi-lon-tuoi-cai-thien-tri-nho/ Fri, 08 Aug 2025 16:31:28 +0000 https://saoviet.info/an-thuc-pham-giau-dong-giup-nguoi-lon-tuoi-cai-thien-tri-nho/

Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng đồng trong chế độ ăn uống có thể đóng vai trò quan trọng hơn trong sức khỏe não bộ so với những gì chúng ta từng nghĩ. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng người Mỹ lớn tuổi ăn thực phẩm giàu đồng có kết quả tốt hơn trong các thử nghiệm về trí nhớ và tập trung.

Các phát hiện, được công bố trên tạp chí Nature Scientific Reports, đã xem xét chế độ ăn uống của người dân bằng cách sử dụng sổ nhật ký thực phẩm chi tiết và thử nghiệm chức năng nhận thức của họ. Những người ăn nhiều thực phẩm giàu đồng – bao gồm hải sản, sô cô la đen và các loại hạt – có kết quả tốt hơn trong các thử nghiệm được sử dụng để phát hiện các dấu hiệu sớm của suy giảm trí nhớ và sa sút trí tuệ liên quan đến tuổi tác.

Tuy nhiên, kết quả không hoàn toàn rõ ràng. Người ăn nhiều thực phẩm giàu đồng chủ yếu là nam giới, da trắng, đã kết hôn và có thu nhập cao hơn. Họ cũng ít có khả năng hút thuốc hoặc mắc bệnh cao huyết áp hoặc tiểu đường – tất cả các yếu tố liên quan đến nguy cơ sa sút trí tuệ thấp hơn. Người tiêu thụ nhiều đồng cũng có nhiều kẽm, sắt và selen trong chế độ ăn uống của họ và tiêu thụ nhiều calo hơn.

Những người có thu nhập cao thường có quyền truy cập tốt hơn vào thực phẩm lành mạnh, chăm sóc y tế, môi trường sạch hơn và giáo dục – tất cả đều giúp bảo vệ chống lại suy giảm trí nhớ và sa sút trí tuệ. Việc tách biệt tác động của chế độ ăn uống khỏi những lợi thế khác là rất khó, mặc dù một số nghiên cứu mà chúng tôi đã xem xét cho thấy rằng cải thiện dinh dưỡng có thể đặc biệt hữu ích cho những người từ nền tảng ít đặc quyền.

Các nghiên cứu dài hạn hỗ trợ ý tưởng rằng đồng có thể quan trọng đối với sức khỏe não bộ. Một nghiên cứu theo dõi người dân qua thời gian đã phát hiện ra rằng những người có ít đồng trong chế độ ăn uống của họ đã có sự suy giảm trí nhớ và tư duy rõ rệt hơn.

Đồng có vai trò sinh học quan trọng trong bảo vệ não bộ. Kim loại thiết yếu này giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào não thông qua hiệu ứng chống oxy hóa, sản xuất các chất hóa học (neurotransmitter) giúp tế bào não giao tiếp với nhau và giúp não sản xuất năng lượng bằng cách hoạt động thông qua các enzyme cụ thể.

Thiếu đồng được cho là tương đối hiếm, nhưng nó có thể gây ra các vấn đề đáng chú ý. Nếu ai đó cảm thấy mệt mỏi và yếu đuối và bị thiếu máu không cải thiện với sắt hoặc bổ sung vitamin B12, có thể đồng thấp là nguyên nhân. Các dấu hiệu khác có thể bao gồm bị ốm thường xuyên, mất sức mạnh xương và tổn thương dây thần kinh trở nặng theo thời gian.

Đồng được tìm thấy một cách tự nhiên với số lượng cao trong các thực phẩm như thịt bò, nội tạng, hải sản, các loại hạt, hạt và nấm. Nó cũng được thêm vào một số loại ngũ cốc và có trong các loại ngũ cốc nguyên và sô cô la đen. Người đã phẫu thuật giảm cân dạ dày hoặc có rối loạn ruột có thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ đồng – và các tình trạng này có thể liên quan đến nguy cơ sa sút trí tuệ cao hơn.

Cần phải thận trọng khi sử dụng bổ sung đồng mà không có suy nghĩ kỹ lưỡng. Cơ thể cần một sự cân bằng tinh tế của các khoáng chất thiết yếu – quá nhiều sắt hoặc kẽm có thể làm giảm mức độ đồng, trong khi quá nhiều đồng hoặc sắt có thể gây ra căng thẳng oxy hóa, có thể đẩy nhanh quá trình tổn thương tế bào não.

Các nghiên cứu kiểm tra bổ sung khoáng chất ở những người đã được chẩn đoán với Alzheimer đã cho thấy ít lợi ích. Đồng thường có mức độ cao hơn trong máu của người mắc Alzheimer, nhưng các khu vực não quan trọng như hồi hải mã – rất quan trọng đối với trí nhớ – thường cho thấy mức độ đồng thấp hơn.

Điều này cho thấy rằng Alzheimer phá vỡ cách cơ thể xử lý đồng, khiến nó bị mắc kẹt trong các mảng amyloid là dấu hiệu của bệnh. Một số nhà nghiên cứu cho rằng sau khi Alzheimer phát triển, ăn ít đồng và sắt và nhiều chất béo omega-3 từ cá và các loại hạt có thể giúp ích, trong khi chất béo bão hòa dường như làm cho mọi thứ tồi tệ hơn.

Tuy nhiên, thiếu đồng có thể thực sự làm tăng sự tích tụ mảng bám trước khi sa sút trí tuệ xuất hiện, nhấn mạnh sự cần thiết của dinh dưỡng cân bằng trong suốt cuộc sống. Có vẻ như có một phạm vi tối ưu của đồng cho chức năng não – các nghiên cứu gần đây cho thấy 1,22 đến 1,65 miligam mỗi ngày cung cấp lợi ích nhận thức của đồng mà không gây hại.

Điều này phản ánh một nguyên tắc rộng hơn trong y học: đối với nhiều hệ thống sinh học, bao gồm hormone tuyến giáp, cả thiếu hụt và thừa có thể làm suy giảm chức năng não. Cơ thể con người thường quản lý sự cân bằng hóa học phức tạp này với độ chính xác đáng kinh ngạc.

Nhưng bệnh tật và lão hóa có thể phá vỡ sự cân bằng này, có khả năng tạo ra giai đoạn cho sự suy giảm nhận thức hàng năm trước khi các triệu chứng xuất hiện. Khi các nhà nghiên cứu tiếp tục làm sáng tỏ mối quan hệ giữa dinh dưỡng và sức khỏe não bộ, vai trò của đồng đóng vai trò như một lời nhắc nhở rằng con đường đến lão hóa khỏe mạnh có thể được lát bằng những lựa chọn cẩn thận mà chúng ta thực hiện trong mỗi bữa ăn.

]]>
Não phản ứng thế nào khi các tế bào cảm quang ở mắt bị tổn thương https://saoviet.info/nao-phan-ung-the-nao-khi-cac-te-bao-cam-quang-o-mat-bi-ton-thuong/ Wed, 06 Aug 2025 21:46:57 +0000 https://saoviet.info/nao-phan-ung-the-nao-khi-cac-te-bao-cam-quang-o-mat-bi-ton-thuong/

Khi các bệnh lý hoặc chấn thương mắt xảy ra, các tế bào trung tính – một phần quan trọng của hệ miễn dịch trong máu – thường là lực lượng phòng thủ đầu tiên. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây thực hiện bởi Viện Mắt Flaum và Viện Neuroscience Del Monte thuộc Đại học Rochester đã chỉ ra rằng võng mạc có phản ứng khác biệt so với nhiều loại mô khác trong cơ thể. Cụ thể, khi các tế bào cảm quang trong võng mạc bị tổn thương, các tế bào miễn dịch của não, được gọi là microglia, sẽ được kích hoạt để phản ứng.

Điều đáng chú ý là trong quá trình này, các tế bào trung tính không được huy động để hỗ trợ, dù chúng có hiện diện gần đó trong các mạch máu. Phát hiện này đặc biệt quan trọng đối với hàng triệu người Mỹ đang đối mặt với tình trạng mất thị lực do tổn thương hoặc mất tế bào cảm quang. Việc hiểu rõ sự tương tác giữa hai loại tế bào miễn dịch này là cơ sở cần thiết để phát triển các liệu pháp mới, giúp điều trị và phục hồi thị lực.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng công nghệ chụp ảnh quang học thích nghi – một loại camera đặc biệt được phát triển bởi Đại học Rochester, cho phép quan sát và ghi hình các tế bào thần kinh và miễn dịch đơn lẻ bên trong mắt sống. Qua nghiên cứu trên võng mạc của chuột bị tổn thương tế bào cảm quang, họ đã phát hiện rằng cả tế bào trung tính và microglia đều hiện diện trong võng mạc. Tuy nhiên, chỉ có các tế bào microglia phản ứng với chấn thương tế bào cảm quang.

Đáng chú ý hơn, các tế bào microglia không huy động các tế bào trung tính đến vị trí tổn thương để hỗ trợ sửa chữa. Điều này gợi ý về sự tồn tại của một cơ chế bảo vệ đặc biệt trong võng mạc khi xảy ra chấn thương, nhằm ngăn chặn sự xâm nhập của các tế bào miễn dịch có khả năng gây hại hơn là có lợi. Sự hiểu biết sâu sắc về các tương tác tế bào miễn dịch phức tạp này có thể mở ra những hướng nghiên cứu mới trong việc điều trị và ngăn ngừa mất thị lực.

Các nhà nghiên cứu tin rằng, việc ngăn chặn không cho các tế bào miễn dịch gây hại can thiệp vào quá trình phục hồi của võng mạc có thể là chìa khóa để phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả hơn cho các bệnh lý về mắt. Thông qua việc tìm hiểu thêm về cách mà các tế bào miễn dịch tương tác trong mắt, các nhà khoa học có thể tìm ra các giải pháp để giảm thiểu thiệt hại và cải thiện thị lực cho những người bị ảnh hưởng.

Để tiếp tục nghiên cứu này, các nhà khoa học sẽ tiếp tục sử dụng công nghệ chụp ảnh quang học thích nghi để theo dõi các tương tác tế bào miễn dịch trong mắt sống. Qua đó, họ mong muốn khám phá thêm về các cơ chế bảo vệ của võng mạc và cách thức để can thiệp một cách hiệu quả nhất.

]]>