Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Communications đã đưa ra bằng chứng cho thấy đại dịch Covid-19 đã đẩy nhanh quá trình lão hóa não bộ, đặc biệt là ở người lớn tuổi, nam giới và những người gặp khó khăn về kinh tế. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích các hình ảnh chụp não của 15.334 người trưởng thành khỏe mạnh và phát hiện ra rằng não bộ của họ lão hóa nhanh hơn trung bình 5,5 tháng so với trước khi đại dịch bùng phát. Điều đáng chú ý là hiệu ứng này xảy ra ngay cả ở những người không bị nhiễm bệnh.

Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng nhiễm SARS-CoV-2 có thể làm trầm trọng thêm tình trạng thoái hóa thần kinh và suy giảm nhận thức ở người cao tuổi. Tuy nhiên, nghiên cứu này tập trung vào tác động của giai đoạn đại dịch đối với quá trình lão hóa não bộ. Quá trình lão hóa não liên quan đến đại dịch rõ rệt nhất ở những người tham gia lớn tuổi và nam giới, những người được biết đến là dễ bị thay đổi thần kinh hơn khi bị căng thẳng so với phụ nữ. Não bộ của những người gặp khó khăn, chẳng hạn như thất nghiệp, thu nhập thấp và sức khỏe kém, cũng lão hóa nhanh hơn so với người tham gia khác.

Khi đánh giá những người tham gia đã hoàn thành bài kiểm tra nhận thức ở cả hai lần chụp não, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng chỉ những người nhiễm SARS-CoV-2 mới có dấu hiệu suy giảm nhận thức, như giảm tính linh hoạt về tinh thần và tốc độ xử lý. Điều này cho thấy rằng nhiễm virus có thể có tác động trực tiếp đến chức năng nhận thức.

Các chuyên gia cho rằng cần phải nghiên cứu thêm để tìm hiểu mối liên hệ nhân quả giữa đại dịch và lão hóa não bộ, cũng như để làm rõ cơ chế đằng sau tác động này. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã nhấn mạnh tầm quan trọng của môi trường đại dịch đối với sức khỏe tâm thần và thần kinh. Việc tìm hiểu và đưa ra những chỉ dẫn cụ thể về cách giảm thiểu tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ là rất cần thiết để ngăn chặn những hậu quả lâu dài.

Tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ có thể chưa đủ nghiêm trọng để ảnh hưởng đến độ nhạy bén về tinh thần, nhưng nó có thể có ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe não bộ nếu không được giải quyết. Các chuyên gia đề xuất rằng việc tăng cường hỗ trợ tâm lý và thần kinh cho những người dễ bị tổn thương, như người lớn tuổi và những người gặp khó khăn về kinh tế, là rất quan trọng. Ngoài ra, việc phát triển các chiến lược để giảm thiểu stress và cải thiện sức khỏe tâm thần cũng cần được ưu tiên.

Để giảm thiểu tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ, các chuyên gia khuyến cáo rằng mọi người nên chú ý đến sức khỏe tâm thần và thần kinh của mình. Điều này có thể bao gồm việc duy trì hoạt động thể chất, thực hành kỹ thuật thư giãn, và tìm kiếm hỗ trợ từ bạn bè, gia đình hoặc chuyên gia tâm lý khi cần thiết. Ngoài ra, việc tiêm vắc-xin và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm cũng là rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của virus và giảm thiểu tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ.

Một trường hợp đáng tiếc gần đây đã được ghi nhận tại tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc, liên quan đến một phụ nữ 67 tuổi, bà Vương, người đã bị hôn mê sâu sau khi tắm nắng liên tục trong hai giờ vào giữa trưa. Bà Vương đã tin vào một mẹo dân gian không có cơ sở khoa học rằng việc tắm nắng có thể “tăng cường sức khỏe”, “làm ấm dương khí, trừ ẩm và chữa bệnh”. Tuy nhiên, hành động này đã dẫn đến hậu quả nghiêm trọng khi bà bị xuất huyết não do phình động mạch và có biểu hiện thoát vị não.

Các bác sĩ đã xác định rằng bà Vương đã bị tổn thương não nghiêm trọng và đối mặt với nguy cơ cao về các biến chứng do nằm liệt giường kéo dài. Sau nhiều tuần điều trị tích cực, bệnh nhân bước vào giai đoạn phục hồi chức năng với các liệu pháp kết hợp như châm cứu, vật lý trị liệu và một số ca phẫu thuật bổ trợ.

Bác sĩ Diệp Tường Minh, Giám đốc Khoa Phục hồi chức năng tại Bệnh viện Nhân dân tỉnh Chiết Giang, đã nhấn mạnh rằng quan niệm “tắm nắng chữa bách bệnh” hoàn toàn không có cơ sở khoa học. Việc tiếp xúc với ánh nắng trong thời gian dài, đặc biệt vào giờ nắng nóng cực độ, là vô cùng nguy hiểm – nhất là đối với người cao tuổi hoặc người có bệnh nền như cao huyết áp hay bệnh mạch máu não.

Sự việc này đã gây chấn động ngành y và làm dấy lên cuộc tranh luận sôi nổi trên các nền tảng mạng xã hội Trung Quốc về xu hướng “tự chữa bệnh” bằng các phương pháp thiếu căn cứ khoa học. Các chuyên gia y tế đã cảnh báo về trào lưu “tắm nắng chữa bệnh” và khuyên người dân nên bảo vệ cơ thể trước ánh nắng mặt trời và ngăn ngừa say nắng.

Các chuyên gia y tế cũng chỉ ra rằng việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời ở mức độ hợp lý có thể hỗ trợ tổng hợp vitamin D, cải thiện tâm trạng và tăng cường miễn dịch. Tuy nhiên, mọi “liệu pháp ánh nắng” đều cần được áp dụng đúng cách, đúng thời điểm và phải dựa trên tư vấn của bác sĩ, đặc biệt với nhóm người cao tuổi hoặc có tiền sử bệnh lý.

Vụ việc của bà Vương là minh chứng điển hình cho hệ quả của việc tin theo các lời đồn đoán không có cơ sở y học. Trong bối cảnh thông tin tràn lan, việc chọn lọc và tiếp cận kiến thức y tế từ các nguồn đáng tin cậy trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Sức khỏe không phải là điều để thử nghiệm bằng các mẹo dân gian thiếu kiểm chứng.