Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (DNNVSN) tại Việt Nam đang đóng một vai trò quan trọng trong việc kiến tạo một hệ sinh thái thời trang bền vững. Dựa trên di sản văn hóa và tinh thần sáng tạo của cộng đồng, họ đang góp phần tạo nên một bức tranh sáng tạo mới, phản ánh sự đa dạng và phong phú của nền văn hóa Việt Nam.

Tại Việt Nam, nền kinh tế sáng tạo đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Với chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ban hành tháng 8/2024, ưu tiên đầu tư vào nguồn nhân lực và công nghệ cho các ngành công nghiệp văn hóa, như thời trang, thủ công mỹ nghệ và thiết kế, các DNNVSN đang có cơ hội để phát triển và góp phần vào sự tăng trưởng của nền kinh tế.

Mặc dù các DNNVSN thường được xếp trong nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhưng họ chiếm khoảng 80% tổng số doanh nghiệp ngành dệt may tại Việt Nam và tạo công ăn việc làm cho hơn ba triệu lao động. Họ hoạt động theo mô hình gia đình hoặc nhóm nhỏ, không sở hữu nhà xưởng quy mô lớn hay ngân sách tiếp thị đáng kể, nhưng vẫn có thể tạo ra những sản phẩm thời trang chất lượng cao và mang đậm bản sắc văn hóa.

Một nghiên cứu gần đây của PGS Donna Cleveland và Nghiên cứu sinh Lâm Hồng Lan thuộc Khoa Truyền thông và Thiết kế, RMIT Việt Nam, đã chỉ ra rằng các DNNVSN đang âm thầm kiến tạo điều mà nhóm nghiên cứu gọi là “vòng tròn thịnh vượng”. Trong đó, bốn trụ cột: kinh tế, văn hóa, môi trường và xã hội không chỉ phát triển song hành mà còn đan xen, kết nối sâu sắc. Các doanh nghiệp như Linht Handicraft, Kilomet109, Môi Điên, KHAAR và Dòng Dòng đã thể hiện cách mà DNNVSN có thể duy trì được quy mô sản xuất nhỏ, gắn liền với cộng đồng, trong khi vẫn thúc đẩy đổi mới sáng tạo mang tính bền vững và đậm đà bản sắc văn hóa.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng nêu bật những rào cản mang tính hệ thống mà các DNNVSN trong lĩnh vực thời trang tại Việt Nam đang phải đối mặt. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô do hạn chế về vốn và cơ sở hạ tầng. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ từ chính phủ và các tổ chức để giúp các DNNVSN vượt qua những thách thức này.

Để xây dựng một nền kinh tế sáng tạo thịnh vượng, nhóm nghiên cứu đã đề xuất ba định hướng chính sách nhằm hỗ trợ DNNVSN một cách hiệu quả và bền vững. Đó là tăng cường giáo dục thời trang, đầu tư vào không gian công cộng và cải cách hành chính và tài chính. Nếu được tạo điều kiện và chính sách hỗ trợ phù hợp, DNNVSN hoàn toàn có thể đóng vai trò nòng cốt trong việc hình thành một nền kinh tế sáng tạo đậm đà bản sắc văn hóa tại Việt Nam.

Họ phản ánh một xu thế toàn cầu hướng tới sự bền vững và cho thấy tiềm năng của các xưởng may nhỏ, cộng đồng dân tộc thiểu số và những nhà thiết kế trẻ đầy tâm huyết đang cùng nhau xây dựng một hệ sinh thái thời trang mới. Với sự hỗ trợ và tạo điều kiện, các DNNVSN có thể tiếp tục phát triển và góp phần vào sự tăng trưởng của nền kinh tế, đồng thời giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc.

Thời trang bền vững đang trở thành xu hướng mới trong ngành công nghiệp thời trang, với sự xuất hiện của những chiếc túi xách vintage như một biểu tượng cho vòng đời bền vững của ngành này. Những chiếc túi này không chỉ là món phụ kiện thời trang đơn thuần mà còn là minh chứng cho một hành trình đã qua, mang vẻ đẹp độc đáo không thể tìm thấy ở sản phẩm mới. Mỗi đường may, mỗi vết xước nhỏ trên chúng đều góp phần tạo nên một dấu ấn riêng, khác biệt hoàn toàn với sự đại trà của xu hướng ‘mì ăn liền’.

Túi xách vintage đang trở thành tiêu điểm của phong cách thời trang mới. Chúng không chỉ đơn thuần là vật chứa đựng, mà là tuyên ngôn tinh tế về gu thẩm mỹ và chiều sâu văn hóa của người sở hữu. Những mẫu túi từ thập niên 70, 80 với các thiết kế cổ điển, khóa đồng patina, chất liệu da thật hoặc canvas nguyên bản đang được săn đón trở lại bởi cả fashionista Âu Mỹ lẫn giới trẻ và người tiêu dùng thời trang sành điệu, văn minh của Việt Nam. Các thương hiệu như Chanel Classic Flap, Gucci Jackie, Dior Saddle hay Louis Vuitton Papillon đời đầu trở thành biểu tượng của sự ‘flex ngầm’ – không phô trương nhưng luôn gây ấn tượng.

Khi kết hợp túi vintage với áo sơ mi oversized, quần suông hay váy lụa midi, các nàng vừa khoe dáng lại vừa khoe phong thái tiêu dùng xanh, văn minh – vốn đang được thế giới khuyến khích và hướng tới. Thời trang tuần hoàn đang trở thành trụ cột mới của ngành công nghiệp xa xỉ. Sở hữu một chiếc túi ‘second hand’ hay đôi giày đã qua sử dụng không đồng nghĩa với sự lỗi thời, mà chính là sự lựa chọn có ý thức và định hướng bền vững.

Thay vì ‘fast fashion’ mua rồi bỏ, làn sóng ‘preloved styling’ phối đồ với đồ đã có lịch sử đang giúp giảm lượng phát thải carbon, kéo dài vòng đời sản phẩm và đồng thời tạo nên những bản phối ‘không ai giống ai’. Sự độc bản không nằm ở nhãn mới, mà nằm ở bản sắc thời trang được tái định nghĩa. Theo các tín đồ của ‘circular fashion’, cái hay của việc phối phụ kiện ‘second hand’ là ở chỗ nó mở ra một sân chơi đầy cảm hứng – nơi bạn được tự do kể câu chuyện của chính mình qua từng món đồ.