Nhiều tài xế xe ôm công nghệ đang chuyển đổi tư duy từ phụ thuộc vào một ứng dụng để mưu sinh. Một trong số đó là anh Lê Văn Thông, 34 tuổi, một tài xế công nghệ tại TP.HCM. Anh Thông chia sẻ rằng sau gần một năm làm việc với thu nhập không ổn định, anh đã quyết định thay đổi cách sống. Hiện tại, anh chỉ chạy xe vào buổi sáng và dành thời gian còn lại để bán trái cây online. “Tôi không bỏ công việc tài xế xe ôm công nghệ, nhưng tôi không muốn nó kiểm soát cuộc đời mình nữa”, anh Thông nói.

Việc chuyển đổi tư duy này không chỉ diễn ra ở một vài cá nhân mà đang trở thành xu hướng trong giới tài xế công nghệ. Nhiều tài xế trẻ đang tìm kiếm các nguồn thu nhập đa dạng để giảm thiểu sự phụ thuộc vào một ứng dụng duy nhất. Anh Tạ Công Lâm Quốc Phong, 32 tuổi, đã quyết định học lập trình trong thời gian chờ đợi đơn hàng. “Mục tiêu của tôi là trong 6 tháng tới sẽ có chứng chỉ nghề và tìm một công việc ổn định hơn”, anh Phong chia sẻ.

Không chỉ học nghề, một số tài xế công nghệ còn tạo ra các nhóm hỗ trợ lẫn nhau để chia sẻ kinh nghiệm và tìm kiếm cơ hội mới. Đỗ Thế Anh, 27 tuổi, cho biết anh đã tạo một nhóm Zalo với hơn 150 thành viên để hỗ trợ lẫn nhau trong công việc.

Theo thạc sĩ xã hội học Đỗ Minh Sơn, trạng thái “treo” ở những người làm nghề tự do, như shipper và tài xế công nghệ, có thể dẫn đến chán nản và mất phương hướng. Tuy nhiên, việc các tài xế công nghệ tự thay đổi bằng cách học nghề, tìm công việc khác làm song song là một biểu hiện đáng khích lệ.

Ông Sơn khuyên rằng thay vì nuối tiếc thu nhập đỉnh điểm từng đạt được, những người trẻ làm nghề này cần chấp nhận điều chỉnh kỳ vọng và học thêm kỹ năng. “Khi nghề chính không còn nuôi nổi, hãy học cách đa nguồn thu bằng nhiều công việc khác. Hãy bắt đầu từ một hành động nhỏ, như học một kỹ năng mới, tìm một nhóm bạn đồng hành, thay đổi nhịp sống… để thoát khỏi sự trì trệ và chủ động cho tương lai sau này”. Bằng cách này, các tài xế công nghệ có thể tạo ra một tương lai ổn định và bền vững hơn cho bản thân.

Việc chuyển đổi tư duy và hành động của các tài xế công nghệ cho thấy rằng họ đang chủ động tạo ra sự thay đổi để cải thiện cuộc sống. Bằng cách học hỏi, tìm kiếm cơ hội mới và hỗ trợ lẫn nhau, họ có thể vượt qua những khó khăn và thách thức trong công việc và cuộc sống.

Các chuyên gia và những người trong ngành đều đồng tình rằng việc đa dạng hóa nguồn thu nhập và phát triển kỹ năng là chìa khóa để các tài xế công nghệ và những người làm nghề tự do khác có thể đạt được sự ổn định và thành công trong tương lai.

Tìm hiểu thêm về các kỹ năng cần thiết cho tài xế công nghệ và cách họ có thể tạo ra cơ hội mới cho bản thân.

Anh Vàng A Cu, một thanh niên dân tộc Mông 34 tuổi đến từ bản Sểnh Sảng A, xã Dào San, đã thể hiện tinh thần xung kích của thế hệ trẻ bằng cách mạnh dạn thay đổi tư duy sản xuất và phát triển kinh tế tổng hợp. Sự thành công của anh đã truyền cảm hứng cho nhiều đoàn viên, thanh niên và nhân dân trong bản nỗ lực vượt khó vươn lên.

Anh Cu, với dáng người nhỏ nhắn và nước da ngăm đen, được biết đến với tinh thần dám nghĩ, dám làm. Sinh ra và lớn lên tại bản Sểnh Sảng A, anh đã giúp đỡ bố mẹ từ nhỏ và lập gia đình vào năm 2007. Với 300m2 ruộng được bố mẹ cho, anh đã tích cực khai hoang mở rộng diện tích và vay vốn ngân hàng để mua thêm đất trồng trọt và đầu tư nuôi lợn, gà.

Tuy nhiên, anh Cu không dừng lại ở đó. Anh đã tìm hiểu và nghiên cứu để chuyển đổi sang nuôi lợn sinh sản, giảm thiểu chi phí và nguy cơ lây lan dịch bệnh. Đồng thời, anh cũng chú trọng chăm sóc và phòng chống dịch bệnh cho đàn vật nuôi. Trong trồng trọt, anh Cu đã lựa chọn các giống lúa, ngô mới có năng suất cao và chất lượng tốt để gieo trồng. Nhờ đó, gia đình anh đã thu được 2,5 tấn thóc và hơn 1 tấn lợn thương phẩm mỗi năm.

Bước ngoặt trong phát triển kinh tế của gia đình anh Cu là vào năm 2019, khi anh quyết định đầu tư xây dựng điểm du lịch sinh thái. Với lợi thế địa phương có thiên nhiên hùng vĩ, núi non trùng điệp và không khí trong lành, anh đã tạo ra một điểm đến hấp dẫn cho du khách. Anh Cu đã đầu tư tổng kinh phí 150 triệu đồng để xây dựng 10 chòi nghỉ chân, 3 chòi ngắm cảnh, nhà ăn và trồng đào, lê, dâu tây để phục vụ du khách.

Sự tận tâm và nhiệt tình trong cung cách phục vụ đã giúp điểm du lịch sinh thái của gia đình anh thu hút được khoảng 250 lượt khách mỗi tháng, với giá vé 20.000 đồng/người. Điều này đã giúp gia đình anh thu khoảng 60 triệu đồng mỗi năm. Không chỉ tạo việc làm và tăng thu nhập, gia đình anh Cu còn góp phần quảng bá hình ảnh đẹp về mảnh đất và con người Dào San đến du khách gần xa.

Tổng thu nhập từ mô hình kinh tế tổng hợp của gia đình anh đã đạt gần 100 triệu đồng mỗi năm. Tinh thần dám nghĩ, dám đổi mới của anh Cu đang truyền cảm hứng cho nhiều bạn trẻ trong bản Sểnh Sảng A. Nhiều hộ gia đình khác đã học hỏi và định hướng riêng cho bản thân, tạo nên phong trào thi đua phát triển kinh tế nơi vùng đất biên cương Dào San.

Ở tỉnh Lào Cai, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số đã biến tiềm năng núi rừng thành hàng hóa, áp dụng khoa học kỹ thuật vào xây dựng thương hiệu sản phẩm, góp phần phát triển kinh tế xanh, bền vững và tạo việc làm cho lao động tại địa phương.

Trước đây, cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số các xã Văn Bàn, Chiềng Ken, Minh Lương, Nậm Chày, Nậm Xé gắn bó mật thiết với những rừng măng. Măng không chỉ giúp họ nuôi sống gia đình mà còn gìn giữ một phần văn hóa bản địa. Tuy nhiên, cuộc sống gắn liền với măng cũng đồng nghĩa với sự bấp bênh: sản lượng không ổn định, giá cả bị thao túng bởi thương lái và thiếu cơ hội vươn ra thị trường lớn.

Những năm gần đây, cùng với sự phát triển của kinh tế hàng hóa, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số tại địa phương đã tham gia vào các dự án phát triển ngành măng, đưa sản phẩm từng bước chinh phục thị trường. Chị Triệu Thị Lai, người dân tộc Dao ở xã Nậm Xé, tỉnh Lào Cai, là một minh chứng sinh động cho hành trình thay đổi đó.

Suốt nhiều năm, cuộc sống của chị gắn với những nhịp thở nơi rừng măng. Với 3-4 hecta rừng, gia đình chị dựa vào những mùa thu hoạch măng để mang lại phần lớn thu nhập hằng năm. Tuy nhiên, mọi thứ bắt đầu thay đổi từ năm 2020, khi chị tham gia Dự án Thúc đẩy Bình đẳng Giới thông qua Nâng cao hiệu quả kinh tế sản xuất Nông nghiệp và Phát triển du lịch.

Thông qua dự án, chị được tiếp cận với kỹ thuật canh tác tiên tiến, cải tạo đất, giúp tối ưu hóa việc trồng măng, tăng năng suất và chất lượng măng. Đặc biệt, chị đã tìm được đầu ra mới ngoài địa phương. Việc bán măng ra các tỉnh lân cận đã giúp giá măng đáng kể, từ 25.000 đồng/kg lên 35.000 đồng/kg măng đã bóc vỏ. Nhờ đó, thu nhập từ măng của gia đình chị tăng từ 20 triệu đồng một vụ lên 30 triệu đồng một vụ cho diện tích trồng 3 hecta.

Năm 2024, chị Triệu Thị Lai thực hiện mục tiêu dài hơi hơn, từ một người nông dân trồng măng, chị quyết tâm gây dựng một mô hình kinh tế tập thể quy mô nhỏ, do chính những người phụ nữ dân tộc thiểu số làm chủ. Nhận được sự đồng hành của chính quyền địa phương, của các cấp Hội phụ nữ, Công ty Tư vấn giải pháp Nông nghiệp và Du lịch CRED, vợ chồng chị Lai cùng 9 hộ gia đình khác trong xã đã thành lập Hợp tác xã Măng Nậm Xé.

Thông qua hợp tác xã, các hộ dân có cơ hội được đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật canh tác, bóc vỏ và thu hoạch măng, đồng thời ký kết hợp đồng lâu dài với một công ty thu mua. Đây là những bước tiến quan trọng giúp các thành viên trong hợp tác xã, từng bước thoát khỏi sự lệ thuộc vào thương lái.

Sự thành công và chuyển biến tích cực trong gia đình chị Lai và các hộ lân cận đã tạo động lực mạnh mẽ cho những người phụ nữ khác ở các xã lân cận, thúc đẩy họ chủ động thành lập các hợp tác xã riêng, nắm bắt cơ hội từ giá trị đang ngày càng tăng lên của ngành măng.

Tại xã Nậm Chày, Hợp tác xã Măng Dần Thàng do chị Hà Thị Thu Hương làm Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc cũng đang tạo dựng cơ hội kinh doanh và việc làm ổn định, bền vững, giúp bà con vùng núi khó khăn vươn lên thoát nghèo. Hợp tác xã Măng Dần Thàng được thành lập vào tháng 8/2024 với tổng số 15 thành viên, 100% đều là chị em phụ nữ dân tộc thiểu số tại địa phương.

Hợp tác xã hiện nay đang liên kết sản xuất măng với 4 tổ hợp tác, bao gồm 161 hộ dân tại xã Dần Thàng. Năm 2024, Hợp tác xã đã ký kết thỏa thuận hợp tác 10 năm với Công ty Kim Bôi về việc thu mua sản phẩm măng đạt chất lượng do Hợp tác xã sản xuất.

Được tham gia các chương trình tập huấn, chuyển giao công nghệ chế biến và bảo quản măng để hình thành chuỗi chế biến khép kín, tiêu thụ ổn định, hợp tác xã Dần Thàng đã đầu tư 400 triệu đồng xây dựng nhà máy 160m², có thể xử lý tới 1.000 tấn măng tươi mỗi năm.

Chặng đường hình thành, phát triển hợp tác xã của chị Triệu Thị Lai, chị Hà Thị Thu Hương cho thấy sự cần thiết của sự liên kết, hợp tác đồng hành giữa nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp và nhà nước, trong quá trình đưa sản phẩm của núi rừng tiếp cận với thị trường trong nước.

Tạo việc làm và mở ra cơ hội phát triển kinh tế cho phụ nữ dân tộc thiểu số là một trong những mục tiêu quan trọng của các dự án phát triển ngành măng. Không chỉ hướng tới lợi nhuận, mô hình hợp tác xã măng còn mang giá trị xã hội lớn.

Từ chỗ lao động đơn lẻ, manh mún, người dân, nhất là phụ nữ dân tộc thiểu số được tổ chức sản xuất bài bản, có thu nhập ổn định, có cơ hội học hỏi và thể hiện vai trò lãnh đạo.

Nhờ những thay đổi tích cực trong ngành măng cùng với quyết tâm không ngừng nghỉ của những người phụ nữ như chị Triệu Thị Lai và chị Hà Thị Thu Hương, những ngọn măng trong rừng núi Lào Cai không chỉ đơn thuần là kế sinh nhai mà còn góp phần tạo nên cho sự phát triển bền vững cho cộng đồng.

Tại các vùng miền, người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng đặc sản vùng cao với tiêu chuẩn an toàn, truy xuất nguồn gốc và giá trị văn hóa đi kèm. Những sản phẩm măng rừng với vị ngọt thanh, độ giòn đặc trưng và được chế biến theo quy trình sạch của Lào Cai đang dần khẳng định vị thế không chỉ tại các chợ truyền thống, mà có mặt tại các hội chợ, trên quầy kệ của các siêu thị, và trên các nền tảng bán hàng thương mại điện tử.

Tiếp nối hành trình phát triển kinh tế hàng hóa vùng dân tộc thiểu số và miền núi, cần có chính sách dài hạn từ Nhà nước, từ Bộ Công Thương và các Bộ, ngành, cơ quan, tổ chức trong việc hỗ trợ hạ tầng sản xuất, vốn tín dụng ưu đãi, chuyển giao khoa học công nghệ, xúc tiến thương mại và bảo hộ thương hiệu. Quan trọng hơn cả là niềm tin vào năng lực của những người phụ nữ vùng cao, trao cho họ cơ hội để góp sức phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Thế hệ Gen Z, những người sinh ra từ năm 1997 đến 2012, được biết đến với sự nhạy bén về công nghệ và tư duy mở. Tuy nhiên, một thực tế đáng lo ngại đang xuất hiện: nhiều cá nhân Gen Z dường như “lười làm nhưng lại tiêu xài giỏi”. Một minh chứng điển hình là Trung, cháu tôi 23 tuổi, tốt nghiệp ngành công nghệ thông tin gần một năm nhưng vẫn chưa có công việc ổn định.

Trung đã từng làm việc tại một trường THCS nhưng chỉ sau hai tháng đã nghỉ việc với lý do “buồn, nhàm chán”. Tiếp đó, chị gái tôi xin việc ở một công ty tài chính cho Trung, nhưng chỉ hơn một tháng, cháu đã nghỉ việc với lý do “áp lực quá làm không nổi”. Trong khi việc kiếm tiền trở nên khó khăn, Trung lại tiêu tiền một cách “xuất sắc”. Cứ 2-3 ngày, chị gái tôi lại phải chuyển tiền vào tài khoản của cháu.

Thay vì tiết kiệm hay chi tiêu hợp lý khi vẫn còn phụ thuộc tài chính, Trung lại hưởng thụ cuộc sống một cách ung dung. Cháu thường xuyên khoe với bạn bè về việc “tận hưởng cuộc sống” và cho rằng đi làm là điều không cần thiết. “Gu” của Trung là những quán café sang trọng, nhà hàng Hàn, Nhật đắt đỏ, và các buổi “quẩy” tại bar, pub vào cuối tuần.

Không chỉ xin tiền tiêu xài, Trung còn xin mẹ đầu tư bộ máy chơi game xịn xò gần cả 100 triệu đồng, với lý do “con phải thoải mái đầu óc mới đi làm kiếm tiền được”. Hành động này cho thấy sự thiếu trách nhiệm với tiền bạc của Trung, cũng như sự vô tâm, vô cảm trước gánh nặng tài chính mà cha mẹ phải gánh.

Thực trạng này không chỉ dừng lại ở Trung mà nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng một bộ phận Gen Z có xu hướng coi trọng trải nghiệm hơn tích lũy tài sản. Họ sẵn sàng chi trả cho những trải nghiệm ngắn hạn như du lịch, ẩm thực cao cấp, hay các thiết bị công nghệ mới nhất để bắt kịp xu hướng.

Tuy nhiên, nếu họ không có việc làm, thu nhập ổn định và biết cách quản lý tài chính, thì việc tiêu xài này sẽ trở thành một vấn đề đáng báo động. Một năm qua, cuộc sống của Trung như “tầm gửi”: ban ngày chẳng ai thấy mặt, đến khi mọi người đi ngủ thì mới mò xuống ăn, sau đó lại vùi đầu vào thế giới ảo với game online thâu đêm.

Lối sống này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, mà còn khiến Trung bỏ lỡ những cơ hội để phát triển bản thân. Sự chiều chuộng “bất chấp” của chị tôi, dù biết cả nhà ai cũng “ngứa mắt”, chỉ càng củng cố thêm thói quen sống dựa dẫm và thiếu trách nhiệm của cháu.

“Lười làm nhưng tiêu xài giỏi” của một bộ phận Gen Z đang phản ánh một vấn đề lớn hơn về giáo dục gia đình hay chỉ là giai đoạn “lười, ký sinh” tạm thời của một thế hệ lớn lên trong điều kiện quá đủ đầy? Điều này cần được nhìn nhận một cách nghiêm túc để Gen Z có thể phát huy tối đa tiềm năng của mình, trở thành những cá nhân tự lập và đóng góp tích cực cho xã hội.

Diễn đàn ‘Ý kiến GEN Z’ – Không gian để sẻ chia. Mỗi thế hệ đều có tiếng nói riêng. Gen Z – người trẻ giữa thế giới nhiều chuyển động – cũng có những suy nghĩ, cảm xúc, trăn trở về các vấn đề trong cuộc sống.

Diễn đàn “Ý kiến gen Z – không gian để sẻ chia” là nơi lắng nghe những góc nhìn ấy – một không gian để nói điều mình nghĩ, viết điều mình cảm nhận. Đây còn là nhịp cầu đối thoại giữa gen Z với các thế hệ đi trước để hiểu nhau hơn, đồng hành cùng nhau tốt hơn.

Nếu có điều muốn sẻ chia, bạn có thể gửi bài từ 600-800 từ đến: ykiengenz@baophunu.org.vn.

Trong bối cảnh hiện nay, cuộc sống của hàng triệu tài xế công nghệ tại TP.HCM đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Sự cạnh tranh ngày càng gay gắt và chi phí khấu hao tăng cao đã khiến thu nhập của nhiều tài xế giảm dần. Một trong số đó là trường hợp của tôi, một tài xế công nghệ đang làm việc tại TP.HCM.

Thu nhập bình quân mỗi ngày của tôi, sau khi trừ đi các khoản chi phí như xăng xe và chiết khấu, chỉ dao động từ 250.000 đến 300.000 đồng. Mức thu nhập này vừa đủ để trang trải cuộc sống và nuôi con gái đi học. Tôi sử dụng chiếc xe máy Yamaha Sirius đã gần 10 năm tuổi như một công cụ mưu sinh. Tuy nhiên, với tình trạng cũ kỹ và hư hỏng hiện tại, tôi rất muốn đổi sang một chiếc xe xăng đời mới hoặc xe điện để đảm bảo an toàn và hiệu quả công việc. Nhưng với mức thu nhập hiện tại, việc đổi một chiếc xe máy mới là một thách thức lớn.

Gần đây, trên các hội nhóm tài xế và quán cà phê, các tài xế đang bàn tán về kế hoạch chuyển đổi xanh, trong đó 400.000 xe của shipper và tài xế công nghệ tại TP.HCM sẽ được chuyển sang xe điện. Điều này khiến nhiều tài xế, trong đó có tôi, quan tâm và lo lắng về tương lai.

Tôi hiểu rằng chuyển đổi xe xăng sang xe điện là một xu hướng tất yếu nhằm giảm phát thải và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, để thực hiện thành công, TP.HCM cần chuẩn bị một lộ trình cụ thể, hạ tầng và chính sách hỗ trợ phù hợp. Việc triển khai nên được thực hiện từng bước, có thể thông qua một số khu vực thí điểm trước khi mở rộng ra toàn thành phố. Việc chuẩn bị hạ tầng và chính sách hỗ trợ trực tiếp cho tài xế là rất quan trọng.

Một số giải pháp có thể được xem xét, chẳng hạn như cho vay mua xe điện trả góp với lãi suất thấp, đổi xe cũ lấy xe điện với phần tiền còn lại trả dần, và đưa ra mức giá xe điện tốt hơn. Ngoài ra, cần có kế hoạch xử lý xe cũ nát và hư hỏng. Bên cạnh đó, vấn đề sạc pin, thời gian sạc và sạc an toàn cũng cần được quan tâm. Với đặc thù công việc của tài xế, hạ tầng trạm sạc phải được đầu tư và bố trí đầy đủ để tiện sử dụng.

Một khi các chính sách hỗ trợ được đưa ra một cách hợp lý và hỗ trợ trực tiếp cho tài xế, chúng tôi sẽ an tâm tham gia vào quá trình chuyển đổi này. Chúng tôi hy vọng rằng với sự hỗ trợ của chính quyền và các doanh nghiệp, chúng tôi có thể chuyển đổi sang xe điện một cách thuận lợi và góp phần bảo vệ môi trường.

Để biết thêm thông tin về kế hoạch chuyển đổi xanh và chính sách hỗ trợ cho tài xế công nghệ tại TP.HCM, vui lòng truy cập trang web của chúng tôi để cập nhật thông tin mới nhất.