Ngày 1/8, chính sách thuế quan mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức có hiệu lực, gây ra những biến động lớn trên thị trường toàn cầu và buộc nhiều đồng minh của Mỹ vào cuộc đua đàm phán gấp rút. Sự kiện này đã làm cho thị trường chứng khoán trên toàn thế giới biến động mạnh, với chỉ số STOXX600 của châu Âu và DAX của Đức giảm sâu. Các ngành như máy móc, đồng hồ của Thụy Sĩ hay các sản phẩm xuất khẩu của Canada, Ấn Độ, Nam Phi, New Zealand và Đài Loan (Trung Quốc) đều chịu ảnh hưởng nặng nề từ mức thuế mới.

Chính sách thuế quan mới của Mỹ, lần đầu tiên được công bố vào ngày 2/4, không áp dụng một mức thuế đồng loạt cho tất cả các quốc gia. Thay vào đó, nó giống như một ván cờ phức tạp, nơi mỗi quốc gia được đối xử khác nhau dựa trên kết quả đàm phán song phương với Mỹ trong nhiều tháng qua. Một số quốc gia như Malaysia, Thái Lan và Campuchia đã đạt được mức thuế thấp hơn so với mức ban đầu. Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU) cùng nhận mức thuế chung 15%. Trung Quốc cũng đã đạt được một thỏa thuận quan trọng, giảm mức thuế từ 145% xuống còn 10%, mặc dù vẫn phải chịu mức thuế 20% đối với các hoạt động liên quan đến buôn lậu fentanyl.

Những tác động kinh tế toàn cầu của chính sách thương mại này rất đáng kể. Từ góc nhìn kinh tế, chính sách này có thể làm tăng chi phí sản xuất và giá tiêu dùng. Giáo sư kinh tế Joseph Foudy nhận định rằng nhiều công ty có thể sẽ ngừng nhập khẩu hoàn toàn khi mức thuế vượt quá 20%. Tăng trưởng kinh tế toàn cầu cũng đối mặt với nguy cơ suy giảm. Báo cáo từ BBVA Research ước tính rằng các mức thuế hiện tại có thể khiến tăng trưởng kinh tế toàn cầu giảm 0,5 điểm phần trăm trong ngắn hạn và hơn 2 điểm phần trăm trong trung hạn.

Trong khi đó, Mỹ lại thu ‘bội thu’ ngân sách từ thuế quan. Từ đầu năm đến ngày 25/7, Bộ Tài chính Mỹ đã thu về 124 tỷ USD tiền thuế nhập khẩu, tăng tới 131% so với cùng kỳ năm ngoái. Chính sách thương mại của Tổng thống Trump đã tạo ra một bức tranh phức tạp về quan hệ kinh tế quốc tế, với nhiều thách thức và cơ hội cho các quốc gia trên toàn thế giới.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang biến động và áp lực từ các biện pháp thuế quan ngày càng tăng, Trung Quốc đang đối mặt với nhiều thách thức để duy trì đà tăng trưởng ổn định. Tuy nhiên, Thứ trưởng Tài chính Trung Quốc Liao Min cho rằng, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn sẽ giữ vững định hướng tăng trưởng dựa vào tiêu dùng nội địa.

Trong hội nghị G-20 vừa diễn ra tại Nam Phi, ông Liao đã lên tiếng bác bỏ các cáo buộc về việc Trung Quốc thao túng thị trường xuất khẩu toàn cầu. Ông nhấn mạnh rằng tiêu dùng nội địa đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong thời gian qua.

Được biết, trong bốn năm qua, tiêu dùng đã đóng góp trung bình 56,2% vào mức tăng GDP của Trung Quốc, cao hơn 8,6 điểm phần trăm so với giai đoạn 2016-2020. Nhu cầu nội địa đã đóng góp tới 86,4% vào tăng trưởng, cho thấy một sự chuyển dịch rõ rệt từ mô hình dựa vào đầu tư và xuất khẩu sang mô hình dựa vào tiêu dùng.

Ông Liao cũng cho biết, thặng dư thương mại hàng hóa của Trung Quốc trong nửa đầu năm 2025 đã đạt khoảng 586 tỷ USD, một phần do các doanh nghiệp tăng tốc giao hàng trước khi các biện pháp thuế mới có hiệu lực. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia dự đoán rằng thặng dư thương mại của Trung Quốc trong cả năm có thể vượt 1.000 tỷ USD, một con số kỷ lục.

Để kích thích tiêu dùng trong ngắn hạn, chính phủ Trung Quốc đã tăng gấp đôi lượng phát hành trái phiếu đặc biệt siêu dài hạn trong năm nay, lên tới 300 tỷ nhân dân tệ (tương đương 41,8 tỷ USD). Hơn một nửa số tiền này đã được sử dụng trong nửa đầu năm để trợ giá cho người dân mua các sản phẩm điện tử, đồ gia dụng và ô tô.

Về dài hạn, Trung Quốc sẽ tập trung vào phát triển các ngành dịch vụ, thúc đẩy chuyển đổi xanh và số hóa nhằm nâng cao năng suất, tạo thêm việc làm và tăng thu nhập cho người dân. Chính phủ cũng cam kết tiếp tục củng cố hệ thống an sinh xã hội, đặc biệt là lương hưu, để đảm bảo nhu cầu tiêu dùng dài hạn không bị gián đoạn.

Trong bối cảnh tăng trưởng toàn cầu bị hạ dự báo do xung đột thương mại và chính sách bảo hộ, Trung Quốc tự nhận vai trò là một lực lượng ổn định. Ông Liao tuyên bố: “Sự chắc chắn và ổn định của Trung Quốc là đóng góp lớn nhất cho thế giới hiện nay.”

Thông qua các biện pháp nêu trên, Trung Quốc kỳ vọng sẽ duy trì đà tăng trưởng ổn định và đóng góp vào sự ổn định của kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, liệu rằng trong thời gian tới, các biện pháp này có phát huy hiệu quả hay không sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, cả về phía Trung Quốc cũng như tình hình kinh tế toàn cầu.

Trong bối cảnh hiện nay, các thỏa thuận thương mại quốc tế đang trở thành tâm điểm chú ý hơn bao giờ hết. Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục đe dọa các quốc gia bằng việc áp thuế quan cao hơn cho đến khi họ đồng ý ký kết các thỏa thuận mới với Mỹ. Tuy nhiên, quá trình đàm phán các thỏa thuận thương mại giữa các quốc gia diễn ra như thế nào và liệu những hành động mạnh mẽ của ông Trump có làm thay đổi cách thức tiến hành các cuộc đàm phán hay không?

Jason Langrish, một nhà đàm phán thương mại kỳ cựu của Canada, cho biết rằng những lời đe dọa áp thuế của ông Trump đã làm xấu đi bầu không khí trong phòng đàm phán. Ông giải thích rằng gần đây, trong thời kỳ chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa bản địa đang gia tăng, các thỏa thuận thương mại đã trở nên mang tính phòng thủ và buộc tội nhiều hơn. Ông Langrish, người đã giúp Canada ký kết các thỏa thuận thương mại với EU và Ấn Độ, cho biết rằng điều này trái ngược với cách thức các thỏa thuận như vậy được đạt được trước đây. Theo truyền thống, các cuộc đàm phán thương mại thường mang tính tích cực vì bạn đang nâng cấp một thỏa thuận vốn đã có hiệu quả giữa hai quốc gia.

Một cựu đàm phán viên thương mại khác, Karl Falkenberg, người đã nhiều năm làm đại diện cho EU trong các cuộc đàm phán, nói rằng ông Trump ‘không chấp nhận luật chơi’. Ông không có ý khen ngợi, nhưng ông Trump chắc chắn sẽ coi đó là một lời khen.

Về quá trình đàm phán thương mại, ông Langrish cho biết rằng quá trình này thường bắt đầu với việc mỗi bên chỉ định một trưởng đoàn đàm phán. Các nhóm được bố trí cho mỗi bàn đàm phán, có thể bao gồm các vấn đề như thuế quan, quy định, và mua sắm chính phủ. Mỗi bàn đàm phán sẽ có một thành viên phụ trách riêng. Ông Langrish nói rằng sau đó, ‘cuộc đua bắt đầu’, lưu ý rằng các thỏa thuận thường mất nhiều năm để hoàn tất. Đối với ông Falkenberg, một ngày làm việc điển hình trong các cuộc đàm phán gồm một phiên vào buổi sáng và một phiên vào buổi chiều, nhưng ông cho biết đã từng ‘rời văn phòng lúc 5 giờ sáng’.

Wendy Cutler, một cựu nhà đàm phán thương mại của Mỹ, cho biết rằng yếu tố quan trọng nhất trong đàm phán là sự tin tưởng. Bà nói rằng bạn sẽ không bao giờ có được 100% sự tin tưởng, bởi vì mỗi bên đều có các mục tiêu quốc gia riêng. Nhưng nếu bạn cảm thấy có thể chia sẻ không chính thức các đề xuất với phía bên kia, và điều đó sẽ không bị rò rỉ ra báo chí hay lan truyền đến các bên liên quan, thì sẽ dễ dàng hơn để đi đến một kết thúc thành công.

Tuy nhiên, trong khi các yếu tố nội bộ trong phòng đàm phán có vai trò quan trọng, thì những gì đang diễn ra bên ngoài thế giới mới chính là thứ có thể quyết định sự thành – bại của một thỏa thuận. Ông Langrish chỉ ra rằng có những người phản đối một thỏa thuận được ký kết, chẳng hạn như một lĩnh vực kinh tế có thể bị ảnh hưởng tiêu cực, hoặc phe đối lập chính trị trong nước. Bà Cutler nói thêm rằng điều khiến các nhóm đàm phán của Mỹ gặp khó khăn chính là việc ông Trump muốn họ ký kết các thỏa thuận mới với hầu hết các quốc gia trong một khoảng thời gian rất ngắn.

Lời khuyên của bà Cutler dành cho Tổng thống Donald Trump và những người thân cận ông là hãy ngưng sử dụng mạng xã hội, vì việc quá công khai một cuộc đàm phán có thể gây ảnh hưởng đến tiến trình. Trong khi đó, khi thuế quan của Mỹ dường như liên tục tăng giảm một cách khó hiểu, giới luật sư thương mại trên toàn thế giới đang rất được săn đón.