Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam vừa ban hành hướng dẫn về việc tiếp tục thực hiện sắp xếp, tinh gọn, hợp nhất các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp tỉnh, cấp xã. Quá trình này phải đảm bảo các quyền, nghĩa vụ hợp pháp của các tổ chức hội theo quy định của pháp luật, cũng như đảm bảo tính liên tục, không gián đoạn các nhiệm vụ và hoạt động.

Hướng dẫn nêu rõ, việc sắp xếp các hội theo đơn vị hành chính mới sẽ được thực hiện một cách cụ thể. Các hội hoạt động ở phạm vi cấp tỉnh, cấp xã có cùng tên, lĩnh vực, đối tượng hoạt động khi hợp nhất sẽ giữ nguyên tên hội cấp tỉnh hoặc xã theo đơn vị hành chính mới. Trường hợp một tỉnh hoặc xã có hội, còn tỉnh hoặc xã kia không có hội có cùng tên gọi và lĩnh vực hoạt động, thì hội hoạt động ở tỉnh, thành phố trước khi sáp nhập sẽ tiếp tục hoạt động theo đơn vị hành chính mới.

Bên cạnh đó, việc tinh gọn bộ máy tham mưu giúp việc sẽ được thực hiện ở tất cả các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ. Đối với cấp tỉnh, các hội như Hội Nhà báo, Hội Luật gia, Hội Chữ thập đỏ, Hội Nhà văn, Liên hiệp Khoa học và Kỹ thuật, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị, Liên minh Hợp tác xã, Đoàn Luật sư sẽ thực hiện sắp xếp không quá 2 bộ phận tham mưu giúp việc. Các tổ chức hội khác sẽ sắp xếp chỉ còn văn phòng hội tham mưu, giúp việc chung.

Về hợp nhất các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, đối với những tổ chức hội không thống nhất được việc hợp nhất, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh sẽ trình cấp có thẩm quyền để hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản, tự đảm bảo kinh phí. Nhà nước chỉ hỗ trợ kinh phí khi giao nhiệm vụ cụ thể, không giao ổn định hàng năm như hiện nay.

Căn cứ tình hình thực tiễn, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ cấp tỉnh sẽ tham mưu Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy sắp xếp, hợp nhất các tổ chức hội quần chúng có chức năng, nhiệm vụ, đối tượng, tính chất, nội dung hoạt động tương đồng theo một trong hai phương án.

Về tài chính, năm 2025, đối với nguồn ngân sách nhà nước, sẽ sử dụng nguồn ngân sách theo dự toán đã được phê duyệt cho các Hội. Từ năm 2026, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã sẽ làm đầu mối chủ trì tập hợp lập dự toán trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, phân bổ để các tổ chức hội quần chúng cùng cấp hoạt động.

Danh sách 30 hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ cũng đã được ban hành, bao gồm các hội như Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Việt Nam, Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam và nhiều hội khác.

Chiều ngày 23/7, tại Hà Nội, Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm của Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) và các đoàn thể Trung ương đã diễn ra. Tại hội nghị, ông Đỗ Văn Chiến, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, đã nhấn mạnh rằng các tổ chức chính trị – xã hội hoạt động trực thuộc MTTQ Việt Nam không có nghĩa là thoát ly sự quản lý của Nhà nước.

Thay vào đó, vẫn phải tuân thủ luật pháp và chịu sự quản lý của Chính phủ, các bộ, ngành, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật. Ông Chiến cho biết, các tổ chức chính trị – xã hội trực thuộc MTTQ ở ba nội dung quan trọng. Thứ nhất, trực thuộc về định hướng hoạt động. Ông Chiến dẫn ví dụ về việc Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã quyết định đầu tư 248 trường nội trú cho 248 xã biên giới để nâng cao trình độ cho con em đồng bào.

Nhà nước sẽ đầu tư bình quân 150 tỷ đồng/trường để xây dựng phòng học, phòng thí nghiệm, sân chơi, bãi tập, bếp ăn. MTTQ Việt Nam sẽ tổ chức phát động và huy động nguồn lực của xã hội để chăm lo cho các cháu. Thứ hai, trực thuộc về tổ chức bộ máy và biên chế. MTTQ sẽ là đầu mối phối hợp với các cơ quan Nhà nước để quản lý, hướng dẫn, kiểm tra và đảm bảo sử dụng định biên đúng mục đích và hiệu quả.

Hiện tại, có tình trạng người làm việc tại các hội không phải công chức cũng không phải viên chức. MTTQ cần quản lý và hướng dẫn vấn này để giải quyết chế độ cho người lao động. Thứ ba, trực thuộc về tài chính. MTTQ Việt Nam là đơn vị dự toán cấp 1, còn các tổ chức chính trị – xã hội và các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ là đơn vị sử dụng ngân sách Nhà nước.

Từ kế hoạch năm 2026, sẽ lập dự toán một đầu mối về MTTQ. Trong 6 tháng đầu năm, Đảng ủy MTTQ và các đoàn thể Trung ương đã chỉ đạo triển khai 5 đề án quan trọng, gồm sắp xếp, tinh gọn MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị – xã hội, các hội quần chúng; quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của cơ quan Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; tổng rà soát chức năng, nhiệm vụ tổ chức, bộ máy của các cơ quan báo chí trực thuộc; tổ chức lại các tổ chức đảng sau khi sắp xếp, hợp nhất tổ chức; sắp xếp tổ chức bộ máy cán bộ cơ quan Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội về trực thuộc MTTQ Việt Nam.

Ông Chiến bày tỏ mong muốn các tổ chức chính trị – xã hội sau khi về chung mái nhà MTTQ sẽ thêm sức mạnh, làm tròn bổn phận nòng cốt chính trị, vận động các tầng lớp nhân dân, hội viên, đoàn viên, chung sức chung lòng để bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Với sự phối hợp chặt chẽ và nỗ lực không ngừng, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội sẽ tiếp tục đóng góp vào sự phát triển và thịnh vượng của đất nước.

MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội sẽ tiếp tục thực hiện tốt các nhiệm vụ và mục tiêu đã đề ra, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và phát triển bền vững.