Nghệ thuật sơn mài truyền thống của Việt Nam đang được tiếp tục phát huy và nâng tầm bởi thế hệ trẻ hôm nay. Một trong những cái tên nổi bật trong giới hội họa Việt Nam là họa sĩ Chu Nhật Quang, người đã và đang tiếp tục hành trình của mình trong việc tái hiện lịch sử dân tộc qua nghệ thuật sơn mài.

Sau triển lãm ‘Dấu thiêng’ tại Khu di tích Hoàng thành Thăng Long vào năm 2024, họa sĩ Chu Nhật Quang chuẩn bị giới thiệu 20 tác phẩm sơn mài khổ lớn tại triển lãm ‘Mùa xuân Độc lập’ nhân Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Quá trình sáng tạo của họa sĩ Chu Nhật Quang bắt nguồn từ niềm đam mê và tình yêu với nghệ thuật sơn mài truyền thống của dân tộc.

Với 7 năm theo học nghệ thuật ở nước ngoài và tiếp thu tư duy hội họa phương Tây, nhưng Chu Nhật Quang đã lựa chọn sơn mài truyền thống của Việt Nam. Sự đam mê này đã được hun đúc từ những ngày tháng sống trong không gian căn hộ chật chội ở ngõ nhỏ Hà Nội của ông nội, Nghệ sĩ Nhân dân Chu Mạnh Chấn và cha, Nghệ sĩ Ưu tú Chu Lượng, hai họa sĩ sơn mài nổi tiếng.

Họa sĩ Chu Nhật Quang đã tìm tòi và phát huy kỹ thuật làm vóc tranh và tạo màu sơn mài truyền thống. Anh đã vượt qua được những giới hạn của sơn mài truyền thống để tạo ra nhiều màu thể hiện trong tranh. Không chỉ vậy, anh còn mạnh dạn tìm tòi và nghiên cứu thể hiện sơn mài trên những bức vóc khổ lớn liền khối từ nguyên liệu tái chế.

Triển lãm ‘Mùa xuân Độc lập’ sẽ diễn ra tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, bao gồm 20 bức tranh cỡ lớn, trong đó có những bức lên tới gần 20m2. Nội dung của triển lãm giống như một hành trình qua từng sự kiện tiêu biểu của lịch sử dân tộc, với hình khối kiến trúc mang vẻ đẹp đặc trưng vùng, miền trong sự thống nhất chung của văn hóa dân tộc.

Điểm nhấn của triển lãm là các tác phẩm sơn mài hai mặt ‘Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập’ và ‘Bắc Nam thống nhất’, mỗi bức nặng 2 đến 3 tấn. Hình tượng vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc được thể hiện sinh động, khắc họa tầm vóc trí tuệ, sự bao dung cùng tình cảm của Người với đất nước và nhân dân.

Cùng với đó là loạt tranh khổ lớn mang tên ‘Con đường Bác Hồ’, tái hiện hành trình ra đi tìm đường cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bức chân dung sơn mài lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc năm 1920 cũng là một điểm nhấn của triển lãm, với hình ảnh phía trước là chân trời giải phóng rộng mở cho dân tộc.

Nghệ sĩ Ưu tú Chu Lượng, cha của họa sĩ Chu Nhật Quang, đánh giá cao sự sáng tạo của con trai mình. Theo ông, ‘Cái hay và độc đáo là Quang sáng tạo tranh về đề tài lịch sử dưới con mắt cũng như cách hiểu của những người trẻ hôm nay. Tôi rất mừng vì họ đã biết cảm nhận, nghĩ về lịch sử đúng hướng và đã bắt đầu kế tiếp chúng tôi gánh trên vai trách nhiệm người nghệ sĩ với đất nước và dân tộc’.

Ngày 19/7, tại làng nghề Nha Trang Xưa, tỉnh Khánh Hòa, một buổi workshop làm tranh sơn mài miễn phí đã được tổ chức với chủ đề ‘Giữ vẹn sơ tâm’, thu hút sự tham gia của nhiều du khách trong và ngoài nước. Tại đây, du khách đã có cơ hội tìm hiểu về lịch sử và kỹ thuật làm tranh sơn mài truyền thống, từ đó tự tạo ra một tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh cho riêng mình.

Qua buổi workshop, làng nghề Nha Trang Xưa mong muốn giới thiệu nghề truyền thống liên quan đến tranh sơn mài và nét đẹp văn hóa của nghề này đến với du khách thập phương. Những ý tưởng nghệ thuật độc đáo đã được thể hiện trên tranh sơn mài, với các hình ảnh quen thuộc của Việt Nam như hoa sen, nón lá, thuyền và cây tre. Các du khách đã được hướng dẫn cách sử dụng các màu sơn đặc trưng, kỹ thuật vẽ và hoàn thiện một bức tranh sơn mài.

Du khách Đặng Lê Ni, 20 tuổi, cho biết cô đã mất gần 3 giờ để hoàn thành bức tranh của mình. Cô đánh giá cao sự tỉ mỉ và công sức của nghệ nhân làm tranh sơn mài, và nhận thấy rằng việc tạo ra một tác phẩm nghệ thuật mang hồn cốt của người Việt không hề dễ dàng. “Tôi cảm thấy rất thú vị khi được tìm hiểu về quá trình tạo ra một bức tranh sơn mài. Mặc dù mất một chút thời gian, nhưng thành quả cuối cùng thật sự đáng giá,” cô nói.

Một du khách Nga, Nikita, cũng bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với giá trị và công sức tạo nên những bức tranh tuyệt vời của người Việt. Anh đã hoàn thành một bức tranh về hoa sen và cảm thấy tự hào về thành quả của mình. “Tôi rất ấn tượng với sự tỉ mỉ và chi tiết trong từng bức tranh. Tôi sẽ mang bức tranh này về như một kỷ niệm của chuyến đi,” anh nói.

Ngoài ra, vào chiều cuối tuần, một workshop vẽ tranh tại quận 7 cũng đã thu hút sự tham gia của nhiều bạn trẻ. Với các vật liệu như hoa tươi, khung tranh gỗ, đất sét khô, màu vẽ, hoa khô, và cọ vẽ, mọi người đã có một không gian thư giãn và sáng tạo. Các tham gia viên đã có cơ hội thể hiện khả năng nghệ thuật của mình và tạo ra những tác phẩm độc đáo.

Các buổi workshop như thế này đã góp phần quảng bá và giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam, đồng thời mang lại những trải nghiệm thú vị và bổ ích cho du khách và người dân địa phương.