Công nghệ giải trình tự gen đã được các chuyên gia tại GeneStory sử dụng để so sánh gene của người thân với dữ liệu từ Bộ Công an, giúp xác định danh tính 16 liệt sĩ sau gần một năm triển khai thu nhận mẫu thân nhân liệt sĩ trên toàn quốc.

Dự án Ngân hàng gene, được Thủ tướng Phạm Minh Chính kích hoạt vào tháng 7/2024, nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu ADN quy mô lớn để lưu trữ thông tin gene của hài cốt liệt sĩ và thân nhân, phục vụ việc đối sánh và xác định danh tính. Việt Nam có hơn một triệu liệt sĩ, nhưng khoảng 500.000 người vẫn chưa xác định được danh tính. Nhiều gia đình đã chờ đợi hàng chục năm để tìm được phần mộ thân nhân.

GS Vũ Hà Văn, Giám đốc Khoa học của Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn, cho biết GeneStory đã làm chủ toàn bộ quy trình giải mã gene từ thu mẫu, phân tích đến diễn giải dữ liệu với độ chính xác giải trình tự gene lên đến hơn 99%. Trong dự án này, việc giải mã gene được ứng dụng theo dòng mẹ là chủ yếu. Vì vậy, việc thu mẫu được ưu tiên thực hiện trên các đối tượng là mẹ đẻ, bà ngoại, anh chị em cùng mẹ; anh, em, con của chị gái, em gái mẹ đẻ liệt sĩ; con của chị gái, em gái liệt sĩ.

TS Dương Ngọc Cường, Tổng giám đốc GeneStory, cho biết để xác định danh tính liệt sĩ, các kỹ thuật viên đã đến từng gia đình thu thập mẫu. Sau gần một năm, đã có hơn 51.000 mẫu được thu thập từ 63 tỉnh thành. Các mẫu ADN được đưa về phòng xét nghiệm của GeneStory, sau đó phân tích, giải mã gene từ hài cốt các liệt sĩ đã quy tập. Sau khi phân tích và đối sánh ADN, đã xác định danh tính 16 liệt sĩ.

Dự án tiếp tục giúp hàng trăm nghìn gia đình tìm lại tên người thân, tri ân Mẹ Việt Nam Anh hùng, giảm thiểu thời gian chờ và mất mẫu di truyền khi ADN của liệt sĩ bị phân hủy. GS Vũ Hà Văn cho biết ứng dụng công nghệ giải mã gene trong lâm sàng không chỉ dừng lại ở việc tìm kiếm thân nhân. Công nghệ này cho phép tìm hiểu về sức khỏe thể chất, hướng đến việc tiên lượng nguy cơ mắc bệnh do di truyền, bệnh ung thư… của mỗi cá thể dựa vào kiểu gene, thậm chí xây được biểu đồ đánh giá tiến triển từ nguy cơ mắc bệnh thấp đến cao theo độ tuổi.

Để thực hiện dự án này, GeneStory đã hợp tác chặt chẽ với Bộ Công an để sử dụng dữ liệu từ Bộ Công an trong việc xác định danh tính liệt sĩ. Đồng thời, dự án cũng nhận được sự ủng hộ và hỗ trợ từ các gia đình và thân nhân của các liệt sĩ trên toàn quốc.

Với việc ứng dụng công nghệ giải mã gene trong việc tìm kiếm thân nhân, dự án Ngân hàng gene đã mang lại hy vọng mới cho hàng trăm nghìn gia đình đang tìm kiếm người thân của mình. Dự án này không chỉ giúp xác định danh tính liệt sĩ mà còn đóng góp vào việc xây dựng một cơ sở dữ liệu ADN quy mô lớn để phục vụ cho các mục đích y khoa và xã hội trong tương lai.

Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực giải quyết những tồn tại lâu năm trong công tác xác minh danh tính liệt sĩ, các cơ quan chức năng đang tích cực triển khai nhiều giải pháp công nghệ hiện đại và hợp tác quốc tế. Mục tiêu chính là đẩy nhanh tiến độ giám định ADN, từ đó sớm làm rõ thông tin về hàng trăm nghìn liệt sĩ vẫn còn tồn đọng.

Theo thống kê, cả nước hiện vẫn còn khoảng 300.000 mộ liệt sĩ mà thông tin về họ chưa được làm rõ. Ngoài ra, có khoảng 180.000 hài cốt liệt sĩ cần được quy tập và tìm về nơi yên nghỉ cuối cùng. Những con số này không chỉ phản ánh những khó khăn trong công tác xác minh mà còn thể hiện nỗ lực không ngừng của các cơ quan chức năng trong việc tìm kiếm và xác định danh tính của các anh hùng liệt sĩ.

Nhằm đạt được mục tiêu đề ra, đến năm 2030, ngành sẽ phấn đấu xác định được danh tính của 20.000 liệt sĩ thông qua phương pháp giám định ADN. Đây là một thách thức không nhỏ nhưng cũng là một mục tiêu đầy tham vọng, thể hiện quyết tâm của chính quyền trong việc giải quyết những tồn tại lâu năm, góp phần an dân và tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc.

Việc ứng dụng công nghệ hiện đại, đặc biệt là công nghệ giám định ADN, và mở rộng hợp tác quốc tế được coi là bước tiến mới trong công tác xác minh danh tính liệt sĩ. Các giải pháp công nghệ không chỉ giúp nâng cao độ chính xác trong quá trình giám định mà còn giúp đẩy nhanh tiến độ, từ đó sớm mang lại kết quả tích cực cho những gia đình đang chờ đợi thông tin về thân nhân.

Sự hợp tác quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng, giúp Việt Nam có thể tiếp cận với những công nghệ mới nhất và kinh nghiệm từ các quốc gia khác. Điều này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả công tác xác minh danh tính liệt sĩ mà còn thể hiện sự trân trọng và tri ân đối với các anh hùng liệt sĩ, cũng như thể hiện nỗ lực của Việt Nam trong việc giải quyết những tồn tại lịch sử.

Trước những nỗ lực và mục tiêu đã đề ra, hy vọng rằng công tác xác minh danh tính liệt sĩ sẽ đạt được những kết quả tích cực trong thời gian tới. Điều này không chỉ góp phần an dân mà còn là một cách để tri ân và tưởng nhớ những anh hùng đã hy sinh vì Tổ quốc. Sự tiến bộ trong công nghệ và sự hợp tác quốc tế sẽ tiếp tục là những yếu tố quan trọng, giúp Việt Nam sớm giải quyết được những tồn tại lâu năm này.

Hiện tại, nhiều gia đình liệt sĩ và người dân đang chờ đợi những tin tức tích cực từ công tác xác minh danh tính liệt sĩ. Với nỗ lực không ngừng của các cơ quan chức năng và sự hỗ trợ từ công nghệ hiện đại, hy vọng rằng những người đang chờ đợi sẽ sớm nhận được thông tin về thân nhân của mình.