Thời gian gần đây, hàng loạt vụ việc sữa giả, thực phẩm chức năng kém chất lượng bị phanh phui đã phơi bày những lỗ hổng nghiêm trọng trong công tác quản lý chất lượng thực phẩm. Nhiều sản phẩm được phép lưu hành chỉ dựa trên hồ sơ, doanh nghiệp tự công bố và tự chịu trách nhiệm, trong khi khâu kiểm nghiệm thực tế gần như bị bỏ qua. Cơ chế hậu kiểm được áp dụng sau khi sản phẩm đã ra thị trường, song lại không thực hiện thường xuyên, tạo điều kiện để các sản phẩm giả, kém chất lượng dễ dàng “lọt lưới”.

Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp chỉ cần nộp hồ sơ công bố chất lượng sản phẩm tới cơ quan chức năng. Sau khi được cấp số tiếp nhận, sản phẩm có thể đưa ra thị trường và doanh nghiệp sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính an toàn. Tuy nhiên, việc hậu kiểm, lấy mẫu sản phẩm trên thị trường để kiểm tra thành phần, chất lượng lại không được tiến hành định kỳ hay rộng khắp. Chính điều này khiến nhiều sản phẩm không hề qua khâu kiểm nghiệm độc lập vẫn ung dung bày bán, trong khi công dụng, thành phần được kê khai lại “hào nhoáng” một cách dễ dàng trên giấy tờ.

Thực trạng này tạo ra kẽ hở lớn cho hành vi gian dối. Doanh nghiệp có thể cố tình giảm tỷ lệ hoạt chất, phóng đại công dụng nhằm cắt giảm chi phí và thu lợi bất chính. Vụ việc sữa giả quy mô lớn bị phát hiện vào tháng 4/2025 là ví dụ điển hình. Gần 600 loại sản phẩm bị xác định không đạt chất lượng như công bố, có mẫu chỉ chứa 50-70% hàm lượng dinh dưỡng, thậm chí có sản phẩm hoàn toàn không chứa thành phần đã quảng cáo. Điều đáng nói là tất cả những sản phẩm này đều đã được cấp phép lưu hành, nghĩa là quá trình thẩm định chỉ dừng lại ở hồ sơ mà không hề có kiểm nghiệm thực tế nào.

Không chỉ dừng lại ở sữa, tình trạng này còn lan sang các loại thực phẩm chức năng. Trên thị trường, không khó để bắt gặp những sản phẩm được giới thiệu có công dụng như thuốc điều trị: hỗ trợ chữa ung thư, tiểu đường, tăng chiều cao, sinh lý… Những lời quảng cáo này phần lớn không được kiểm chứng. Người tiêu dùng, trong khi mong mỏi tìm kiếm giải pháp cho sức khỏe, lại dễ bị đánh lừa bởi thông tin mập mờ. Sự nhập nhèm giữa thực phẩm chức năng và thuốc điều trị có thể khiến người bệnh từ chối điều trị y khoa chính thống, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Tình trạng công bố chất lượng trên giấy nhưng không có kiểm tra thực tế đang làm suy yếu toàn bộ hệ thống kiểm soát chất lượng. Trong khi đó, ở nhiều quốc gia phát triển, sản phẩm trước khi được lưu hành bắt buộc phải trải qua kiểm nghiệm độc lập về độ an toàn, hiệu quả và chất lượng. Các cơ sở sản xuất cũng phải tuân thủ chuẩn GMP, truy xuất được nguồn gốc nguyên liệu và đảm bảo chất lượng ở mọi khâu trong chuỗi cung ứng. Sự chặt chẽ trong quản lý giúp các nước này kiểm soát tốt hơn nguy cơ từ hàng giả, hàng kém chất lượng.

Trước thực trạng đáng lo ngại trên, Chính phủ đã có những động thái mạnh mẽ nhằm siết chặt quản lý thị trường. Mới đây, Nghị quyết số 205/NQ-CP được ban hành với yêu cầu rõ ràng: Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhập lậu, đặc biệt là các mặt hàng thiết yếu như sữa, thuốc và thực phẩm. Lực lượng quản lý thị trường toàn quốc được giao trọng trách triển khai quyết liệt chỉ đạo này, nhằm dẹp bỏ tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và kinh doanh hàng không rõ nguồn gốc.

Thông điệp được truyền đi là rất rõ ràng: Không còn vùng xám cho những hành vi trục lợi từ sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Trong bối cảnh người tiêu dùng liên tiếp bị mất niềm tin bởi các vụ việc hàng giả bị phát hiện, sự quyết liệt từ Chính phủ là điều cần thiết để trấn an dư luận và tạo điểm tựa pháp lý cho lực lượng chức năng.

Đã đến lúc phải bịt kín những kẽ hở trong quy trình cấp phép sản phẩm thực phẩm chức năng, sữa bột và các mặt hàng nhạy cảm khác. Cần quy định bắt buộc kiểm nghiệm chất lượng thực tế trước và sau khi cấp phép, đồng thời tăng cường hậu kiểm định kỳ. Chỉ khi chất lượng được kiểm soát chặt chẽ từ gốc đến ngọn, niềm tin người tiêu dùng mới có thể được khôi phục và môi trường kinh doanh mới thực sự lành mạnh.

Đội Quản lý thị trường số 2, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Thanh Hóa vừa tổ chức giám sát việc tiêu hủy 37 bình rượu sâm với tổng khối lượng 142 lít không rõ nguồn gốc xuất xứ. Đây là tang vật vi phạm hành chính của Hộ kinh doanh V.B.N.S, có địa chỉ tại đường Lê Lợi, phường Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

Trước đó, vào ngày 1/6/2025, Đội Quản lý thị trường số 2 đã phối hợp với Công an phường Trường Sơn tiến hành kiểm tra đột xuất Hộ kinh doanh V.B.N.S theo chỉ đạo của Giám đốc Sở Công Thương và Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa. Việc này nhằm thực hiện Công điện số 65/CĐ-TTg ngày 15/5/2025 và Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả trong tình hình mới.

Trong quá trình kiểm tra, lực lượng chức năng đã phát hiện Hộ kinh doanh này đang bày bán 37 bình rượu sâm, tương đương 142 lít, nhưng không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ. Đồng thời, cơ sở cũng không có giấy phép bán lẻ rượu theo quy định của pháp luật.

Căn cứ vào hồ sơ vụ việc và mức độ vi phạm, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Hộ kinh doanh V.B.N.S số tiền 62,5 triệu đồng. Nguyên nhân là hai hành vi: Kinh doanh hàng hóa thuộc ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện nhưng không có giấy phép; Kinh doanh hàng hóa không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp.

Số rượu vi phạm đã được tổ chức tiêu hủy theo đúng quy định dưới sự giám sát của Đội Quản lý thị trường số 2. Đại diện Đội Quản lý thị trường số 2 cho biết, việc kiểm tra và xử lý nghiêm vụ việc này không chỉ góp phần bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng mà còn thể hiện quyết tâm của lực lượng chức năng trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Phương châm của họ là “xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực”, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.

Trong thời gian tới, Đội Quản lý thị trường số 2 sẽ tiếp tục chủ động nắm chắc tình hình địa bàn, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường. Họ tập trung xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về an toàn thực phẩm, đo lường, giá cả, hàng giả, hàng kém chất lượng… Thông qua đó, lực lượng quản lý thị trường hướng tới mục tiêu xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh; bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của người tiêu dùng và các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh chân chính.